Wisc-r, temel olarak çocukların zeka düzeylerini ölçmeye ve zihinsel gelişimleri hakkında bilgi almaya yarayan bir zeka testidir.

Ülkemizde kullanılan zeka ölçüm araçları içinde güvenilirliği ve geçerliliği yüksek bir test olması yönünden yaygın olarak tercih edilmektedir. Test yalnızca zeka düzeyini ölçmekle kalmayıp çocuğun zayıf ve güçlü yönleri hakkında da bilgi verici olmaktadır. Aynı zamanda çocukta zihinsel geriliği erkenden fark etmemizi sağlamakla birlikte üstün zeka gücüne sahip çocukları da ayırt etmemizi kolaylaştırmaktadır. Ayrıca Wisc-r zeka testi çocukların hangi alanlarda daha becerikli ve hangi alanlarda daha az yetenekli olduklarını görmemize ışık tutmaktadır.

Testin detaylarına girmeden önce ölçtüğü kavram olarak zekanın ne olduğuna ve farklı zeka türlerine bakmamız yararlı olacaktır.

Zeka nedir?

Zeka, soyut bir kavram olması nedeniyle birçok bilim insanını açıklamakta zorlayan bir kavram olmaktadır. Zekanın ne olduğu hakkında çeşitli görüşler olsa da genel anlamda zeka; kavrama, soyut düşünme, bellek, akıl yürütme, problem çözme, kazanılan bilgileri yeni durumlara uyarlama olarak tanımlanmaktadır.

Psikolog Robert Sternberg testlerle zekanın ölçülebileceğini savunmuş ve akademik performansı belirlemek ve öngörmek amacıyla test ölçeklerinden yararlanılmasını yararlı bulmuştur.  Zekayı araştıran bilim insanları arasında bazıları zekanın tek yönlü olduğundan bahsederken psikolog  Howard Gardner ise çoklu zeka kavramından bahsetmektedir. Çoklu zeka kuramına göre bireyde sekiz farklı zeka türü olduğu kabul edilmektedir. Gardner’ın kabul ettiği zeka türleri olarak karşımıza sözel, mantıksal, görsel, bedensel, müziksel, kişisel sosyal ve doğasal zeka türleri çıkmaktadır. Bu kurama göre her birey kendine özgü farklı türde zeka gelişimi göstermektedir.

Zeka kalıtımsal olduğu kadar çevrenin etkisiyle de geliştiği için bireysel farklılıklara dayandığı da bir gerçektir. Günümüzde yaygın olarak kabul gören yargı ise zekanın büyük oranda kalıtımsal olduğu ancak çevreden de etkilenerek olumlu ve olumsuz yönde değişim gösterdiğidir.

Zeka testi nedir?

Geçmişten günümüze zekanın ölçülmesi üzerinde bir dizi araştırma yapılmış ve çeşitli ölçme araçları geliştirilmiştir. Bu ölçme araçlarının başarısı testin geçerli ve güvenilir olmasına bağlıdır.

Geçerlik, ölçme aracının ölçmeyi istediği şeyi başka bir şeyle karışmadan ölçebilmesidir. Örneğin zeka testi özel yetenekleri değil sadece zekayı ölçmelidir.

Güvenirlik ise testin her tekrarında aynı sonucu vermesidir. Yani aynı test aynı bireye farklı zamanlarda uygulandığında aynı sonucu vermelidir.

Bir diğer gereklilik ise testin kültüre göre uyarlanmış olmasıdır.

Bu üç temel özelliğe sahip olan zeka testleri bize mümkün olduğunca hatadan uzak ve doğru bir sonuç vermektedir. Bu bakımdan Wisc-r zeka testi ülkemizdeki kültüre iyi uyum sağlamış ve güvenilir sonuçlar veren bir test olması bakımından eğitim hayatında sıklıkla kullanılmaktadır.

Zeka testinin asıl amacı bireydeki zihinsel gelişim düzeyini tespit etmektedir. Yani bireyin yaşına göre beklenilen zihinsel becerileri yapabilmesi veya yapamaması ya da kendisinden beklenenden daha üst düzey bir performans göstermesi gibi durumların tespitinde oldukça fayda sağlamaktadır. Ancak zeka testleri genel olarak mantıksal ve sözel becerileri ölçmesi bakımından bazı durumlarda yetersiz kalabilmektedir.

Zeka testine neden ihtiyaç duyulur?

Zeka testlerinin net olarak zekayı ölçüp ölçmediği tartışma konusu olsa da genel anlamda belli başlı zeka testlerinin kullanımı kabul görmektedir. Zeka testinin gerçekten gerekli olup olmadığı veya her çocuğa mutlaka uygulanması gerekip gerekmediği noktasında aileler kararsız kalmaktadır.

Öncelikle bilinmesi gereken zeka testi her çocuğa mutlaka uygulanması gereken bir test değildir. İhtiyaç olmadığı halde çocuğun zekasını merak eden ebeveynler zeka testi uygulaması talep edebilmektedir. Ancak bu istek ve beklentiler çocuğa zarar verebilir.

Çocuktan üstün zeka gösterisi bekleyen anne babalar çocukta farklı sorunların baş göstermesine sebep olabilir. Bu nedenle testin uygulanması için birtakım veriler olması gerekmektedir.

Bu veriler arasında ilk olarak ailenin çocuğu hakkındaki izlenimleri yer almakla birlikte uzman kişinin kararı etkilidir. Örneğin çocukta yaşıtlarına göre üstün beceriler fark edilmesi ya da bunun aksine çocukta yaşıtlarına nazaran gelişimsel gerilikten şüphe edilmesi halinde zeka testi uygulanması belirleyici ve gerekli olacaktır. Uzman tarafından uygulanan bu testlerle üstün zekalı ve zihinsel engelli çocukları belirlemek mümkün olmaktadır. Bu nedenle zeka testleri farklı gelişim gösteren çocukların belirlenerek uygun eğitim almalarını sağlama noktasında önem taşımaktadır. Özellikle de özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların erkenden belirlenmesinde büyük yararı olmaktadır. Ayrıca zeka testi çocukların beceri ve yetenekleri hakkında fikir sahibi olmamızı sağladığı için uygun mesleğe yönelim sağlamak açısından yol gösterici olmaktadır.

Dünya genelinde geçerliliği ve güvenilirliği en yüksek test olması ve birçok alt testten oluşması bakımından farklı yetenekleri ölçebildiği için Wisc-r zeka testi tercih edilen bir testtir.

Wisc-r nedir?

Wisc-r zeka testi ilk olarak 1939 yılında psikolog David Wecsler tarafından yetişkinler için tasarlanmış, sonrasında çocuklarda zeka düzeyini ölçme amacıyla geliştirilmiş bir testtir. Test içeriğinde zorluk derecesi çok kolay ve çok zor arasında değişen sözel ve sözel olmayan problemler yer alır.

Çocuklar teste en basit soru düzeyinden başlayarak gittikçe zorlaşan ve çözemeyecekleri sorulara kadar teste devam ederler.

Sözel ve sözel olmayan bölümlerin alt testleri ile birlikte toplam 12 farklı başlıkta soru kategorisi bulunan Wisc-r testi okullarda öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar için geliştirilmiştir.

Sözel olan test içerikleri sözcük dağarcığı ve genel bilgi düzeyini ölçmeye yararken sözel olmayan bölüm ise sayıları sıralama, tekrar etme, düzenleme, resimlerden hikaye oluşturma gibi muhakeme yeteneklerini ölçer.

Her iki kategorinin değerlendirilmesi sonucunda IQ puanı hesaplanır. IQ puanın yüksek olması okul başarısının daha yüksek olmasına ve olacağına işaret ederken düşük olması ise okul başarısında yetersizlikler olarak kabul edilir. IQ puanları mevcut başarı durumunu ortaya koymakla birlikte gelecekteki başarıları yordamada da yardımcı olmaktadır. Ancak zeka gelişebilen bir kavram olduğundan dolayı çevresel koşullar, yaşam stili ve eğitimle birlikte zeka düzeyinde zamana bağlı değişimler olmaktadır.

Wisc-r zeka testi hangi alanları ölçüyor?

Wisc-r zeka testi, zekayı sözel ve performans olarak iki ayrı alanda ölçen ve  6-16 yaş arasındaki çocuklara uygulanarak zihinsel gelişimlerini değerlendirmeyi sağlayan bir zeka ölçeğidir.

Testin sözel bölümü çocuğun anlama- kavrama yeteneğini, okul bilgisini, toplumsal yargılarını, kısa ve uzun süreli belleğini ölçerek yaşına göre zihinsel gelişim düzeyini belirlemektedir.

Performans bölümünde ise çocuğun zaman sınırlaması içinde çalışabilmesi, psikomotor ve görsel becerileri, soyut düşünme yeteneği, yeni karşılaştığı uyarıcılarla baş etme yetisi, sıralama becerileri, şekillerin algılanması gibi bilişsel alanlarda değerlendirme yapılmaktadır.

Yaş aralığına baktığımızda testin hem çocuklara hem de ergenlere uygulandığını görmekteyiz.

Test, bireysel uygulanan bir test olmakla birlikte çocuğa uzman tarafından sorular sorulur ve cevaplanması beklenir.

Testin uygulama süresi ortalama 1,5-2 saat sürmektedir. Bu süre, kişinin performansına göre değişiklik göstermektedir.

Test sonucunda belirlenmiş olan puanlama yöntemi ile değerlendirme yapılmaktadır. Başta belirttiğimiz sözel ve performans bölümlerinin de kendi içinde alt testlerinin olması, Wisc-r’ın zekayı çok yönlü inceleyen bir test olduğu göstermektedir.

Wisc-r zeka testi, sözel bölümde altı, performans bölümünde de altı alt test olması sonucunda, toplam on iki alt testten oluşmaktadır.

Wisc-r testi, sözel bölüm alt testleri

• Genel Bilgi: Çocuğun başta ailesinden sonrasında okuldan ve içinde bulunduğu kültürden elde etmiş olduğu bilgileri ölçen alt testtir.

• Benzerlikler: Çocuğun iki şey arasındaki benzerlik bağlantısını kurarken genelleme ve soyutlama yapıp yapmadığını ölçer. Aynı zamanda bu benzerliği ifade ediş şekline bakılır.

• Aritmetik: Bu alt testte süre sınırı bulunmaktadır. Çocuğun problem çözebilme ve dikkatini odaklama yeteneğini ölçmektedir. Kısacası çocuğun dört işlem yapabilme becerisini ve öğrendiklerini gösterdiği bir alt testtir.

• Sözcük Dağarcığı: Çocuğun bildiği sözcük sayısını ve ifade becerisini ölçer.

• Yargılama: Akıl yürütme, muhakeme yapabilme, mantıksal ve duygusal olgunluk düzeyini belirleyen alt testtir.

• Sayı Dizisi: Çocuğun işitsel uyaranları anımsama gücünü ve kısa süreli belleği ölçen bir alt testtir.

Wisc-r testi, performans bölümü alt testleri:

• Resim Tamamlama: Zaman sınırlaması olan bir test olmakla birlikte dikkati görsel uyaranlara odaklayabilme becerisini ölçer. Örneğin çocuktan gösterilen resimde eksik olan detayları fark etmesi beklenir. Dikkat yoğunlaştırma becerisini ölçen bir alt test olduğu söylenebilir.

• Resim Düzenleme: Neden sonuç ilişki kurabilme ve olaylar dizisini anlama yeteneğini ölçen alt test grubudur. Yine zaman sınırlaması olan bir testtir. Çocuğun parçalar arasında ilişki kurarak sentez yapabilme ve muhakeme becerisini gösterir.

• Küplerle Desen: Görsel, mekansal ve hareketsel eşgüdümle birlikte parçalar arası ilişkiyle bütüne giderken tahmin etme becerisini ölçer.

• Parça Birleştirme: Zaman sınırlaması olmakla beraber parça bütün arasındaki ilişkiyi kavrama becerisini ölçen alt testtir.

• Şifre: Psikomotor becerileri, konsantrasyon yeteneğini, görsel uyaranlarını hatırlama gibi beceri alanlarını ölçen zaman sınırlaması bulunan alt testtir.

• Labirentler: El- göz koordinasyonunu, mekan algısını ve yön bulma becerisini ölçen alt testtir. Bu test grubu yardımcı testler olarak bulunmaktadır. Yani gerekli görülmediğinde uygulanmayabilir.

Wisc-r testine göre zeka bölümleri nelerdir?

Çocuklar için zeka ölçeği olan Wisc-r testi çocuğun zeka düzeyini sayısal veri olarak sunmaktadır.

Sözel ve performans bölümündeki sorulara verilen yanıtlara göre sözel alan puanı, performans alanı puanı ve genel zeka puanı dediğimiz puan türleri ortaya çıkmaktadır.

Genel zeka puan aralıklarına göre çocuğun zihinsel gelişim düzeyi belirlenirken sözel ve performans alanındaki puanların farkı ise çocuğun zekasının hangi alana doğru yöneldiği hakkında bilgi vermektedir. Örneğin sözel zeka puanı yüksek olan çocukların dersi anlama yetisinin ve sözcük dağarcığının zengin olduğu söylenebilir.

Testten alınan genel zeka puanı bir tablo içinde sınıflandırılarak çocuğun zeka seviyesinin hangi düzeye denk geldiği belirlenir. Teste göre zeka bölümleri şu şekildedir:

• 140 ve üstü Dahi
• 130 – 139 Çok üstün
• 120 – 129 Üstün
• 110 – 119 Parlak zeka
• 90 – 109 Normal zeka
• 80 – 89 Donuk normal
• 70 – 79 Sınır zeka
• 69 ve altı Zeka geriliği

Wisc-r hangi durumlarda uygulanabilir?

Çevremizde rastladığımızda veya anne baba olarak yakından takip etme şansımızın olduğu durumlarda çocukların her birinin farklı özelliklere sahip olduklarını kolaylıkla fark edebiliriz. Bazı çocuklar tipik çocuk profili çizse de bazısı çoğunluktan farklı olarak kendine özgü davranış ve tutumlar sergilemektedir. Çocuklarda görülen bu farklıklara örnek olarak çeşitli yetenekler, uyum sorunları, öğrenmede güçlük çekme, yaşının üzerinde beceriler gösterme, iletişim problemleri, derslerden çabuk sıkılma gibi durumları saymak mümkündür.

Farklı olan çocukların incelenmesi ve farklılık nedenlerinin araştırılması gerekebilmektedir. Hem çocuğun daha iyi bir şekilde hayata adapte olması için hem de ailelerin çocuklarıyla daha sağlıklı bir iletişim kurabilmeleri adına farklı gelişim gösteren çocuğu tanımaları önemlidir. Bu anlamda bilişsel becerileri ölçen zeka testleri bize yardımcı olmaktadır.

Çocuklar için kullanılan Wisc-r ölçeği zekayı ölçme amacının yanında çocuğun zihinsel süreçleri hakkında bilgi sahibi olmamızı da sağlamaktadır. Test, çocuğun zihinsel gelişimi hakkında bilgi vermesiyle olası problemlerin önüne geçilmesi imkanı tanımaktadır.

Zeka puanı vermesinin yanında Wisc-r testi çocuğun anlama- kavrama yeteneklerini incelemesi, algısal mekanizmasına değinmesi ve dikkat ölçmesi açısından çocukla ilgili pek çok alanda bilgi içermektedir. Test sonuçları ile davranış problemleri, hiperaktivite, dikkat eksikliği gibi bulguları gözlemleme şansımız olmaktadır. Aynı zamanda testin uygulanırken uzman kişinin klinik gözlemleri de çocukla ilgili bilgi kaynağı oluşturmaktadır. Bu nedenle sadece test değil testin uygulandığı zaman dilimi her anlamda çocukla ilgili bilgi edinme sürecidir. Görüldüğü gibi Wisc-r testi çocuğun gelişim düzeyiyle ilgili genel bir tablo ortaya koymaktadır.

Ortaya çıkan bilgiler doğrultusunda çocuğun iyi olduğu alanlar görülürken hangi metotla daha iyi öğrendiği de görülmüş olur. Ayrıca çocuğun geliştirilmesi gereken yönlerinin neler olduğunu ve hangi alanlarda destek alması gerektiği de test sonucunda belirlenebilir.

Wisc-r zeka testi çok yönlü bilgi veren bir test olması bakımından pek çok davranış problemini görmemizi sağlayan bir testtir. Wisc-r testi çeşitli psikolojik durumların incelenemesinde kullanılabilir. Bu durumlar şunlardır:

• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
• Öğrenme güçlüğü
• Algılama güçlüğü
• Okula uyum sorunları
• Özgüven eksikliği
• Ders başarısızlığı
• İletişim güçlükleri
• Sosyal kaygı
• Okul fobisi
• Enürezis/ Alt ıslatma – Enkoprezis/ Dışkı kaçırma
• Saldırganlık
• Dürtü kontrol bozuklukları

Saymış olduğumuz bu problemlerin çocuğun zeka düzeyi ile ilgisi olup olmadığını anlamamızda Wisc-r ölçeği yordayıcı olmaktadır. Bunlara ek olarak çocuğun bellek ile ilgili olan sorunlarının tespit edilmesinde de test yardımcı sağlamaktadır.

Wisc-r zeka testi gerçekten gerekli midir?

Ailelerin çocuklarının başarısı ve zekasıyla fazlaca meşgul olması bazı durumlarda gerçekçi olmayan beklentilere kadar varmaktadır. Her aile çocuğunun üstün yetenekler göstermesi ve başarılı olmasını ister fakat çocuğun yaşına göre normal olan potansiyelini gözden kaçırmamak gereklidir.

Çocuğunun normal olarak yaptıklarını bazı aileler olağan dışı olarak algılar ve çocuğunun normalin üstünde bir zekası olduğunu düşünebilir. Bu tarz durumlarda aileler çocuğun zeka düzeyini merak etmekte ve test yaptırmak için araştırmalara başlamaktadır. Ancak bu tutum doğru olmayıp çocuk üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. 

Sadece çocuğun zekasını belgelemek amaçlı test yaptırmaya çalışmak oldukça zarar verici bir tutum olacaktır. Gereklilik olmadığı halde çocuğa test uygulanması ailelerin çocuğa karşı beklentilerinde abartıya veya eksikliğe yol açabilmektedir. Aynı zamanda bunu fark eden çocuğun başarısı ve kendine güveni de oldukça zedelenecektir. Bu nedenle çocukların yalnızca zeka puanını merak etme amacıyla test uygulaması yapılmamalıdır.

Zeka ölçümü sonucunda belli bir puan veren bu test ile sonucunun sabit kalacağını söylemek de doğru olmayacaktır. Zeka zamanla gelişebilen bir şey olduğu için yaşam koşulları, öğrenme ve doğru eğitimle birlikte zeka puanı zaman içinde değişim gösterebilir.

Zeka testinin gerçekten gerekli olup olmadığına ilk başta ailelerin ve öğretmenlerin fark etmesi ve sonrasında uzman kişinin görüşüyle birlikte karar verilmektedir. Genel olarak çocukta öğrenmede güçlük, derslerde başarısızlık, normal gelişim hızından yavaş gelişim gösterme, davranış problemleri, iletişim güçlükleri, algılamada güçlükler gibi durumlar gözlemlenirse gerekli incelemeler sonucunda uzman kararıyla test uygulanabilmektedir.

Bunlarla birlikte eğer çocukta yaşıtlarının üstünde bilgi ve beceri yeteneği görülüyor; çocuk için sınıfın genel düzeyi yetersiz kalıyor ve derslerin onun için fazla basit olduğunu düşünerek sıkılıyorsa üstün zeka yeteneği için de test uygulaması yapılabilmektedir.

Çocuk wisc-r testine hazırlanırken nelere dikkat edilmeli?

Testin gerekli olduğuna emin olduktan sonra çocuğun teste hazırlanması testin başarıyla sonuçlanması için zorunludur. Wisc-r zeka testi uzun süren ve çok sayıda alt testi bulunan bir test olması sebebiyle bu süre zarfında çocuğun sıkılmaması ve farklı ihtiyaçlar nedeniyle testi yarım bırakmaması için her türlü önlem alınmalıdır.

Öncelikle çocuk testten önce uykusunu iyi almış olmalıdır. Test sırasında uykunun bozucu etkisinin ortadan kaldırılması için uykusunu almış olması gereklidir.

Bir diğeri ise çocuğun yorgun olmamasıdır. Okul çıkışında uygulanan testler bu nedenle pek sağlıklı olmayacak günün yorgunluğunu taşıyan çocuk için test süreci bunaltıcı olacaktır. Uykusuz ve yorgun çocuklar test sorularını baştan savma yanıtlayacak ve sonucun güvenilirliği düşük olacaktır.

Yine aynı şekilde çocuğun testten önce aç olmaması gerekmektedir. Genel olarak test uygulaması öncesinde çocuğun temel biyolojik ihtiyaçlarının giderilmiş olması gerektiğini söylemek mümkündür.

Ailelerin çocuğu teste hazırlarken ona bir zeka testi uygulamasına gireceğini söylememeleri de gerekmektedir. Zeka testine gireceğini duyan çocukta bu durum gerginlik, endişe ve kaygı gibi faktörleri artırmakla birlikte çocuğun gerçek performansını göstermesinde olumsuz etki yaratabilmektedir.

Çocuğa uygulama hakkında gerekli olan açıklama ve bilgilendirme uzman tarafından yapılmalıdır.

Çocuğun teste hazırlanması kadar önemli bir konu da test ortamıdır. Test yapılacak ortamın iyi aydınlatılmış, sessiz, dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmış olması da oldukça önemlidir.

Wisc-r test sonucu ne ifade eder?

Ortalama olarak 1,5 – 2 saat süren test uygulaması yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir.

Test bitiminde değerlendirme için puan hesaplaması yapılmaktadır. Puan sonucu tek başına yeterli olmamakla birlikte uzmanın uygulama esnasında çocuğa ilişkin gözlemleri de hesaba katılmalıdır.

Alt testlerden oluşan Wisc-r testi değerlendirmesi yapılırken her alt test çocuk hakkında farklı bilgiler verdiği için ayrı ayrı değerlendirilmeli ve her alt testin birbiri ile ilişkisi raporda sunulmalıdır. Yani testin sonucu puanlar arası ilişkiler ve puan aralıklarına göre değerlendirilmektedir.

Test sonucunda ortaya çıkan zeka puanı aile ile paylaşılmayıp, aileye, çocuğun gelişim düzeyi hakkında rapor sunularak, çocuğun güçlü tarafları veya geliştirilmesi gereken yönleri hakkında bilgiler verilir.

Teste göre üç farklı puan türü bulunmaktadır. Bunlar: 1- Sözel Alan Puanı, 2- Performans Alan Puanı, 3- Genel Zeka Puanı

Sözel test puanı ile performans test puanı arasındaki fark büyükse araştırılmalıdır. Eğer sözel alan puanı performans alanından düşükse bu sonuç çocukla ilgili öğrenme güçlüğü (disleksi) sorununu akla getirmektedir.

Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda okul bilgileri yetersiz olduğundan ve sözel bölüm bilgi, kavrama ve anlama yetilerini ölçtüğünden, bu durum akla gelmektedir.

Performans alanındaki puan sözel alandan düşük çıkarsa sözel olmayan öğrenme güçlüğü sorunundan şüphe edilmektedir. Ciddi puan farkları olduğu durumlar ek gözlemler ve testlerle mutlaka araştırılmalıdır.

Wisc-r testi üstün yetenekli çocukların ayırt edilmesinde de oldukça belirleyici olmaktadır. Test sonucuna göre üstün yetenekli çocuklar için becerilerini ortaya çıkartacak farklı bir eğitim planı geliştirilebilmektedir.

Bunun tersine zeka düzeyi düşük ve sınırın altında kalan zeka geriliği yaşayan çocukların da özel eğitim programlarına yönlendirilmesi ve becerilerini geliştirici uygun eğitim almaları sağlanabilir.

Wisc-r zeka testi sonucunda çocuğun görsel muhakeme yeteneği, işitsel dikkati, dikkatini odaklama becerisi gibi durumlar da ölçülebilmektedir.

Bunların yanı sıra kendine güvenmede sorun yaşayan çocuklar test sırasında ipuçları vermekte ve kendini ifade etmede zorluk yaşayan çocuklar gözlenebilmektedir. Özellikle de okullarda uyumsuz ve farklı gelişen çocukların neden sorun yaşadıkları test sonucunda ortaya çıkarak öğretmenlerle paylaşılmaktadır.

Kısacası Wisc-r, zeka testi olarak kabul görse de bir zeka puanı ortaya koymakla birlikte çocuğun bilişsel yetilerindeki güçlü ve zayıf yönlerin tayin edilmesinde yarar sağlayan ve çocuğun genel kişiliği hakkında bilgi sunan bir ölçme aracıdır.

https://psikodinamikatolye.com/psikolog/

Referanslar

1. Özgüven, İbrahim Ethem, Psikolojik Testler. Nobel Akademik Yayıncılık, 15. Basım, Kasım 2017.
2. Bee,Helen, Çocuk Gelişim Psikolojisi.  İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1. basım  2009.
3. Budak, Selçuk, Psikoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları, 2017.
4. Butcher, James N. Anormal Psikoloji. Kaknüs Yayınları, 1. basım 2013.
5. Öztürk, Orhan, Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2015.
6. Aydın, A. (1999). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Alfa Yayınları.