Dünyadaki çoğu insan hayalini bile kuramadıkları ölçüde büyük bir sevgiyle kuşatılmak isterler. Bu yüzden aşk, hemen herkes için güzel bir hediyedir. Aşkın güçlü çekim gücü bazıları için korkutucu olabilmektedir. İşte bu aşık olmaya karşı hissedilen, makul olmayan korku ve endişe durumuna filofobi adı verilir.
Filofobinin kökeni, Yunancada “sevmek” ya da “sevgili” anlamına gelen “filos”tur. Filofobik biri, romantik ilişkinin yanı sıra her türlü bağlanma ve duygusal ilişkiden kaçınabilir. İçinde bazı duyguları hissetse bile, başkalarıyla herhangi bir duygusal bağ oluşturmayı önlemek için mümkün olan her yolu dener. Aşktan duyulan bu korku duygusal bir engel teşkil etmez; ancak fiziksel belirtilere sahip olabilir ve kişinin yaşamı boyunca anlamlı ilişkilerden kaçmasına neden olabilir.
Filofobi nedenleri nelerdir?
Diğer fobiler gibi, filofobinin de çeşitli birçok sebebi vardır. Travmatik, olumsuz bir deneyim bu korkunun kökeni olabilir. İnsanlar Kraliçe Elizabeth’in korkusunun sebebinin annesi Anne Boleyn’in babası Kral 8. Henry tarafından aşk uğruna öldürüldüğünü görmesinden kaynaklandığını düşündü. İstemediği “sorunlu” eşlerinden kurtulmak onun için sorun değildi. Ayrıca, çocukken ebeveynlerin boşanmasına, kavgalarına ya da aile içi şiddete tanık olunması yetişkinlikte filofobiye sebep olabilmektedir. Hatta aşk hayatında ve ilişkilerinde sorunlar yaşayan ve üzülen birine şahit olmak bile aşk düşüncesinden huzursuz olmaya yol açabilir.
Filofobiye aynı zamanda kültürel veya dini nedenler de sebep olabilir. Bazı kültürler veya dinler, kadınlar ve erkekler arasındaki ilişkileri, eşcinsel çiftleri veya herhangi bir romantik bağı yasaklar. Bu inançlar bazen o kadar körü körüne olur ki uymayanları şiddetle tehdit edebilirler. Bu nedenle, sevgi veya evlilik düşüncesinin aileleri ve toplulukları tarafından bu normlara ve kurallara tabi olan kişiler arasında büyük bir endişe ve paniğe neden olması şaşırılacak bir şey değildir.
Reddedilme ya da ayrılma korkusu da, filofobi hastalarının ilişki kurmalarını engelleyebilir. Bu durumlardan birinin getirdiği utanç, birinin bir bağ kurmasını ve sevgiye izin vermelerini önlemek için yeterli olabilir. Ayrıca, eğer bir kişi daha önce depresyon ya da anksiyete yaşamışsa, özgüven eksikliği ve olumsuz zihniyet nedeniyle bu fobiye daha fazla eğilimli olabilir.
Filofobi, sevgi ve ilişkileri içeren daha önceki travmatik bir deneyimle yakından ilişkilidir. Eğer kişi, boşanma gibi geçmiş bir ilişki başarısızlığına sahip ise, bu filofobiye neden olabilir. Filofobi, aynı zamanda kişinin ebeveynlerin çocuklarıyla olan ilişkisinde inişli çıkışlı bir yetişmenin de sonucu olabilir. Üstelik bir başkasının ilişkisindeki başarısızlığa ve problemlere tanıklık etmek, kişinin sevgi dolu bağ oluşturmak için aşırı endişe yaratmasına neden olabilir.
Birçok kültür ve dinde, karşı cinsle evlilik öncesi sevgi dolu bir ilişki yaşamak günah olarak görülüyor. İnançlar, bu normlar ışığında gelişirse, insanların acımasızca cezalandırıldığı ölçüde ciddi olabilir. Bu, bir insanda aşık olmak için aşırı korku ve sinirlilik yaratabilir.
Bir kişi, depresyon geçirmişse, insanlarla sevgi dolu ve güvenilir bir bağlantıya sahip olmak için kendine daha az güvenir ve gergin hissedebilir. Depresyon, zihni zayıflatır ve kişinin benlik saygısını olumsuz etkiler. Bir kişi depresyondaysa, insanlardan kendisini izole etmek ve sevgi dolu bağlardan kaçınmak eğilimindedir.
Filofobi belirtileri nelerdir?
Filofobi kendini çeşitli şekillerde gösterebilir. Bazıları filofobikler, kendilerini başkalarına açmaktan, birileriyle yakınlaşmaktan veya herhangi bir ilişki kurmaktan kaçınır. Diğerleriyse ilişki kurabilir; ancak endişeleri onları, ilk etaptaki reddedilme korkusu döngüsüne kapılıp, aşırı sahiplenici olmak veya insanları kendilerinden uzaklaştırmak zorunda bırakabilir. Çoğu kişi normal yaşama geri dönebilir ve başka bir ilişki aramayı başarabilir; ancak filofobik biri, kendisini bu döngüde sıkışmış gibi görür ve psikolojik durumu, onu, diğer insanlardan uzak tutabilir.
Filofobide görülen yaygın belirtiler şunlardır:
- Aşık olmak ve ilişki sahibi olmak konusunda aşırı endişe ve sinirlilik
- İç hislerini mümkün olduğunca bastırmak
- Parklar ve sinema salonları gibi çiftlerin bulunduğu yerlerden tamamen kaçınma
- Evlilikten ve başkalarının düğünlerinden de kaçınmak
- Aşık olabilirim endişesiyle dış dünyadan izolasyon
- Çarpıntı, kalp atışlarının hızlanması, nefes darlığı, terleme, uyuşma, bulantı ve hatta aşk ve romantizm ile ilişkili herhangi bir şeyle karşı karşıya kalırken bayılma gibi fiziksel bulgular.
Filofobinin fiziksel belirtileri
- titreme
- ağlama
- düzensiz kalp atışı
- bulantı
- nefes darlığı
- aşırı terleme
- uyuşma
- yerinde duramama
- göğüs ağrısı
- bayılma
Aşırı kaçınma davranışı herhangi bir fobinin işaretidir, bu nedenle filofobiden muzdarip bir kişi, ilişki kurma, evlilik (diğer insanların evliliğinden bile) park ve sinema salonları gibi çiftlerin olması muhtemel yerlerden kaçınacaktır. Bu sıkıntı, filofobi olan bir kişinin kendisini izole hissetmesine ve diğer insanlardan kopmasına neden olabilir.
Doktora ne zaman gitmelisiniz?
Filofobi garip fobilerden biri olabilir; ancak aynı şekilde ciddidir. Filofobik bir insan, izole bir hayat sürdürebilir ve kendi içinde derin sıkıntılar yaşayabilir. Yukarıdaki belirtiler kayda değer bir zaman aralığına sahipse, örneğin altı aydan uzun sürmüş ve yaşamınızın rutin gidişatını kesintiye uğratıyorsa, bir doktordan yardım istemenin zamanı gelmiştir.
Filofobi tedavisi nasıldır?
Psikoterapiler ve ağır vakalarda ilaçlar filofobi tedavisinde faydalı olmaktadır.
Filofobi tedavi seçenekleri nelerdir?
Bilişsel-Davranışçı Terapi
Bilişsel Davranışçı Terapi, muhtemelen filofobi yaşayan biri için en ideal tedavi yöntemidir. Genellikle, aşık olunduğunda gerçekleşebilecek temel düşünceleri ve imgeler kaygının ana nedeni olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi, insanın bu düşünceleri ve fobiyi nasıl yarattığını tanımaya yardım eder. Psikoterapist düzenli konuşma ve paylaşma oturumları düzenler ve kişinin bakış açısını sevgiye çevirir. Terapist, olumlu davranışlar inşa etmeye rehberlik eder ve endişe için hoşgörüyü artırır.
Maruz Kalma Terapisi
Bu, aynı zamanda filofobi için etkili bir tedavi terapisi olabilir. Terapist, kişinin önünde romantik tarihler veya biriyle etkileşim halinde olan romantik filmler gibi benzer bir sahne hazırlar ve kişinin ona tepki verme biçimini inceler. Sonunda, kişi normal maruz kalma oturumları yoluyla sevgi ihtimaline karşı endişe ve korku doğasını azaltabilir.
İlaçlar
Şiddetli durumlarda, ilaçlar bir kişide sıkıntıyı kontrol etmek için yararlı olabilir. Yaygın olarak kullanılan ilaçlar, kişinin üzücü ve umutsuz duygularını kontrol etmek için anti-depresan ilaçlardır. İlaç tedavisi ile ilgili şunu hatırlatmak isteriz ki, ilaç tedavisi sadece ve sadece hekim (psikiyatrist) tarafından gerçekleştirilir.
Siz de aşkla ilgili korku ve deneyimlerinizi yazının yorum kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın