Okuyacağınız metin, psikoterapi hakkında bilgi edinmek isteyen ve/veya psikoterapist arayışında olanlar ve için hazırlanmış bir tanıtım yazısıdır. Yazıda “Psikoterapi nedir?” ve “Psikoterapist kimdir, ne yapar?” sorularına cevap bulabilirsiniz.

Psikoterapi, günlük konuşmada, konuşma terapisi veya sadece terapi olarak kullanılabilir. Psikoterapi, duygusal sıkıntıların ve/veya zihinsel sorunların giderilmesi için kullanılan bir sağaltım/ tedavi yöntemidir.

Psikoterapi, psikoterapistler tarafından uygulanır. Psikoterapist ise, psikoterapi eğitimi almış, psikoterapi uygulayabilen profesyonel kişi demektir. Çok farklı psikoterapi yöntemi olduğu için, çok farklı şekilde çalışan psikoterapistlerle karşılaşabilirsiniz.

Psikoterapi, zihinsel ve duygusal sorunlar için etkili bir terapi (tedavi) yöntemidir. Psikoterapiden fayda görmek için doğru psikoterapisti seçmeniz önemlidir. Psikoterapist, kendinize karşı daha iyi olabilmeniz için size yardım edebilecek deneyimde olmalıdır. İyi bir psikoterapist daha güçlü ve kendinden emin olmanıza yardımcı olur; ancak psikoterapistiniz sizin aktif katılımınız olmadan bu işi yapamaz. Oturumlarınızdan en iyi şekilde faydalanabilmek için aktif bir katılımcı olmalısınız.

Psikoterapi nedir?

Düşüncelerinizi ve duygularınızı destekleyici bir kişi ile konuşmak size kendinizi daha iyi hissettirir. Endişelerinizi dile getirmek ya da aklınızdan geçen bir şey hakkında konuşmak çok şifalı olabilir. Başkasının sizi önemsediğini ve yardım etmek istediğini bilmek rahatlatıcı bir etkinliktir.

Yakın arkadaşlarınız ve ailenizle sorunlarınız hakkında konuşmak çok yararlı olabilir. Ancak bazen çevremizdeki insanların sağlayamadığı yardıma ihtiyacımız olur. Ekstra desteğe ihtiyaç duyduğunuzda, yeni bir bakış açısı ve uzman rehberliği için bir psikoterapist veya danışmanla konuşmak yardımcı olabilir. Arkadaş ve ailenin desteği önemlidir, ancak psikoterapi farklıdır. Psikoterapistler, sorunlarınızı derinlemesine incelemenize, duygusal zorlukların üstesinden gelmenize ve hayatınızda olumlu değişiklikler yapmanıza yardımcı olabilecek profesyonel eğitim almış dinleyicilerdir.

Psikoterapiden faydalanabilmek için, sizde bir  ruh sağlığı problemi teşhis edilmesi gerekmez. Psikoterapide birçok kişi günlük meseleler için yardım ister: örneğin ilişki sorunları, iş stresleri veya öz benlik saygısı. Ayrıca, boşanma gibi zor zamanlar da psikoterapiye yönelmek için geçerli sebeplerden birisidir.

Neden ilaç tedavisi değil de psikoterapi önerilir?

Her gün hap alarak sorunlarınızı çözebilme düşüncesi çekici gelebilir. Keşke o kadar kolay olsaydı! Zihinsel ve duygusal sorunların birden fazla sebebi vardır ve ilaç tek seferlik bir tedavi değildir.

İlaç, bazı semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir, ancak yan etkileri vardır. Dahası, “büyük resim” sorunlarını çözemez. İlaç, ilişkilerinizi düzeltmez, hayatınızla ilgili ne yapılacağını anlamanıza yardımcı olamaz ya da neden kötü olduğunuzu bildiğiniz şeyleri yapmaya devam ettiğiniz konusunda fikir veremez.

Psikoterapi, zaman alıcı ve zorlayıcı olabilir, çünkü rahatsızlık verici duygular ve düşünceler genellikle tedavi sürecinin bir parçası olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte, psikoterapi semptomların hafifletilmesinin ötesine geçen uzun süreli faydalar sağlar. Psikoterapi, yaşamınızı başkaları ile daha iyi ilişkilendirmek, kendiniz için istediğiniz yaşamı oluşturmak ve yolunda gitmeyen ne olursa olsun başa çıkmanız için hayatınızı değiştirecek araçlar sağlar.

Psikoterapi ile ilgili efsaneler

MİT: Bir psikoterapiste ihtiyacım yok. Kendi sorunlarımı çözecek kadar akıllıyım.
GERÇEK: Hepimizin kör noktaları var. Aklın onunla hiçbir ilgisi yoktur. İyi bir psikoterapist size ne yapacağınızı veya hayatınızı nasıl yaşayacağınızı söylemez. O, size deneyimli bir dış bakış açısı kazandıracak ve daha iyi kararlar verebilmeniz için kendinize dair fikir edinmenize yardımcı olacaktır.

MİT: Psikoterapi deli insanlar içindir.
GERÇEK: Psikoterapi, yardıma ihtiyaç duyduklarını anlamak için kendine güvenen ve duygusal açıdan dengeli bir araç ve teknik öğrenmek isteyenler için geçerlidir.

MİT: Tüm terapistler ailem hakkında konuşmak istiyor.
GERÇEK: Aile ilişkilerini keşfetmek bazen hayatın ilerleyen zamanlarında düşünce ve davranışları netleştirirken, terapinin tek odak noktası bu değildir. Birincil odak, değiştirmeniz gereken şeylerdir – hayatınızdaki sağlıksız kalıplar ve belirtiler. Psikoterapi, aileni suçlamak ya da geçmişi yaşamak değildir.

Doğru psikoterapist nasıl bulunabilir?

Doğru psikoterapistin bulunması muhtemelen zaman alacak; ancak işe yarayacak, harcanan çabaya değecektir. Size hizmet verecek psikoterapist ile bağlantınız önemlidir. Güvenebileceğiniz birine ihtiyacınız var. Problemli meseleleri ve samimi sırları konuşmaktan kendinizi rahat hissedeceğiniz biri.

Psikoterapi bu bağa sahip olmadığınız sürece etkili olmayacaktır, bu nedenle doğru kişiyi bulmak için biraz zaman ayırın. Çevrenizi araştırmak ve terapistiniz ile ön görüşme yapmak yardımcı olacaktır.

Psikoterapistin deneyimi önemlidir

Bir terapisti seçmenin başlıca sebeplerinden biri, bir arkadaşınızla konuşmaktan çok daha fazlasını sağlamasıdır. Sahip olduğunuz sorunların tedavisinde tecrübeli bir terapist arayın. Genellikle, terapistlerin depresyon veya yeme bozuklukları gibi özel odak alanları vardır. Deneyimli terapistler, görüş açınızı genişleten ve size daha fazla fikir sunan, tekrar tekrar karşılaştığınız sorunları gören kişilerdir. Travma veya Travma Sonrası Stres Bozukluğu gibi bazı sorunlar için gerçek bir uzmanı araştırmak kesinlikle gereklidir.

Farklı psikoterapi yaklaşımları hakkında bilgi edinin

Pek çok psikoterapist, metotların bir karışımını yapar. Bununla birlikte, terapistin ilişkisini ve önerilen tedavinin uzunluğunu etkileyebileceğinden, farklı tedavi türlerini öğrenmek iyi bir fikirdir.

Psikoterapistin lisansını kontrol edin

Kimlik bilgileri her şey değildir; ancak lisanslı bir profesyonel için ödeme yapıyorsanız, terapistin geçerli bir lisansa sahip olduğundan ve devletin ilgili birimleriyle iyi durumda olduğundan emin olun. Lisans düzenleyici kurullar her mesleğe göre değişir. Ayrıca terapiste hakkındaki yorumları ve şikâyetleri internetten kontrol edin.

Psikoterapist seçiminde içgüdülerinize güvenin

Terapistiniz kağıt üzerinde harika görünse bile, eğer sizinle kurduğu bağlantıyı beğenmezseniz, eğer kişiye güvenmiyorsanız veya gerçekten ilgilenmediğini hissediyorsanız, başka bir seçim yapın. İyi bir terapist bu seçime saygı gösterecek, asla size baskı yapmayacak veya sizi suçlu bulmayacaktır.

Psikoterapist Seçerken Kendinize Sorabileceğiniz Sorular

Bir psikoterapist ya da psikolojik danışmanda en önemli şey, bağlantı, güvenlik ve destek hissidir. Kendinize şu soruları sorun:

• Psikoterapistin gerçekten sizinle ve sorunlarınızla ilgilendiğini düşünüyor musunuz?
• Psikoterapistin sizi umursadığını hissediyor musunuz?
• Psikoterapist sizi, siz olduğunuz için kabul ediyor mu?
• Bu kişiye kişisel bilgilerinizi rahatça söyleyebilir misiniz?
• Bu psikoterapistle ilişkinizde dürüst ve açık hissediyor musunuz? Kendinizi gizliyor ya da olmadığınız birisiymiş gibi davranıyor musunuz?
• Psikoterapist iyi bir dinleyici midir? Kesintiye uğratmadan, eleştirmeden veya yargılamadan dinler mi? Duygularınızı dinleyin ve gerçekte ne düşündüğünüze kulak verin…

Psikoterapi ve psikoterapist türleri

Çok çeşitli terapi ve terapistler vardır; o yüzden terapiye başlamak biraz zorlayabilir. Hiçbir terapinin en iyisi olmadığını unutmayın. Her şey kişisel tercih ve ihtiyaçlarınıza bağlıdır.

Bazı teknikler, belirli sorun türleriyle başa çıkmada (fobiler gibi) diğerlerinden daha faydalıdır. Ancak genel olarak, “en iyi” terapi ile ilgili araştırmalar daima aynı sonuçlara ulaşır: terapinin arkasındaki felsefe, sizinle terapist arasındaki ilişkiden daha az önemlidir.

Kendinizi bu ilişkide rahat ve güvende hissediyorsanız, sizi terapiye getiren şartlar ne olursa olsun, terapi modeli, daha doyumlu bir hayat sürmenize yardımcı olacak araçtır.

Psikoterapide sık kullanılan yöntemler

Çoğu terapist, kendilerini duruma en iyi uyacak şekilde farklı tipleri harmanlar ve belirli bir terapi türü ile sınırlamazlar. Bu, terapistin kullanması için çok güçlü araçlar sunabilir. Bununla birlikte, terapistler kendilerine rehberlik edecek genel bir bakış açısına sahiptirler.

Bireysel psikoterapi

Bireysel terapi, olumsuz düşünce ve duyguların yanı sıra onlara eşlik edebilecek zararlı veya kendine zarar verici davranışları araştırır. Bireysel terapi mevcut sorunların altında yatan nedenleri (sağlıklı olmayan ilişki kalıpları veya geçmişinizden gelen travmatik bir deneyim gibi) araştırabilir, ancak asıl odak noktası burada ve şimdi olumlu değişiklikler yapmaktır.

Aile terapisi

Aile terapisi, ailenin çatışmaları çözmesine yardımcı olmak ve etkileşimi geliştirmek için aynı anda birden fazla aile üyesini tedavi etmeyi içerir. Genellikle ailelerin bir sistem olduğu öncülüne dayanır. Ailenin bir rolü değişirse herkes etkilenir ve her bireyin davranışlarını değiştirmesi gerekir.

Grup terapisi

Grup terapisi, profesyonel bir psikoterapist tarafından, örneğin anksiyete, depresyon veya madde kötüye kullanımı gibi aynı problem üzerinde çalışan bir gruba yönelik yapılır. Grup terapisi, güvenli bir ortamda sosyal dinamikleri uygulamak ve aynı konularla mücadele eden akranlardan ilham almak ve fikir kazanmak için değerli bir yer olabilir.

Çift terapisi

Çift terapisi, ilişkide olan iki kişiyi içerir. İnsanlar, farklılıklarıyla nasıl başa çıkacaklarını öğrenmek, ilişki kurarken karşılaştıkları zorlukları ve problemleri çözmek için çift olarak terapiye gider.

Psikoterapistler

Aşağıdaki zihinsel sağlık uzman türleri, terapide ileri eğitim görmüş ve ilgili kurullar tarafından onaylanmıştır. Birçok mesleki kuruluş, nitelikli profesyoneller için çevrimiçi aramalar yapar. Ayrıca, terapistin lisansının güncel olduğundan ve listede etik açıdan herhangi bir ihlal bulunmadığından emin olmak için ilgili bakanlıkla iletişime geçip, bir kez daha kontrol etmek isteyebilirsiniz.

Uzman türleri

• Psikolog: Psikolog psikoloji alanında yüksek lisans derecesine sahiptir ve klinik psikoloji lisanslıdır.

• Sosyal hizmet uzmanı: Lisanslı Klinik Sosyal Hizmet Uzmanları, ek klinik eğitim ile birlikte sosyal hizmet alanında yüksek lisans derecesine sahiptir.

• Evlilik ve Aile Terapisti: Evlilik ve Aile Terapistleri evlilik ve aile terapisinde yüksek lisans sahibidir ve klinik deneyime sahiptir.

• Psikiyatrist: Bir psikiyatr zihinsel sağlık alanında uzmanlaşmış doktordur. Tıp doktorları oldukları için, psikiyatr ilaçları reçete olarak yazabilir.

Psikoterapiden ne beklemelisiniz?

Her terapist farklıdır, ancak terapinin nasıl yapılandırıldığıyla ilgili bazı benzerlikler vardır. Normal olarak, oturumlar bir saat kadar sürecek ve daha yoğun terapi için belki daha sık olsalar da genellikle haftada bir kez olacak. Terapi normalde terapistin ofisinde yapılır, ancak bazı terapistler hastanelerde ve huzurevinde çalışıyor olabilirler, bazı durumlarda ev ziyaretleri yapacaklardır.

Hasta ve terapist arasında iyi bir uyum beklenir. Kötü uyum için anlayış olmaz. Anlaşılmış ve kabul edilmiş hissettiğiniz zamana kadar bir veya daha fazla terapisti görmeniz gerekebilir.

Psikoterapi bir ortaklıktır. Hem siz hem de terapistiniz iyileşme sürecine katkıda bulunur. Tek başınıza iyileşme işini yapmanız beklenmez, ancak terapistiniz de sizin için bunu yapamaz. Terapi bir işbirliği gibi hissettirmelidir.

Psikoterapi her zaman hoşa gitmeyecektir. Acı dolu hatıralar, hayal kırıklıkları veya duygular sizi üzebilir. Bu, terapinin normal bir parçasıdır ve terapistiniz bu süreç boyunca sizi yönlendirir. Nasıl hissettiğiniz konusunda terapistinizle iletişim kurduğunuzdan emin olun.

Psikoterapi güvenli bir yerde olmalıdır. Hoş olmayan duygularla karşı karşıya kaldığınız zamanlar olacaktır, ancak daima güvende hissetmeniz gerekir. Şaşkın hissetmeye başlıyorsanız veya terapi oturumlarından korkuyorsanız, bu konuyu terapistinizle konuşun.

İlk psikoterapi seanslarınız

İlk oturum veya terapi, terapistin sizinle ilgili sorunları ve meseleleri öğrenmesi için karşılıklı bağlantı zamanıdır. Terapist zihinsel ve fiziksel sağlık geçmişi isteyebilir.

Psikoterapide ne başarmak istediğinizi terapistle konuşmanız iyi bir fikirdir. Birlikte, kaydettiğiniz ilerlemeyi ölçmek için kullanabileceğiniz hedefleri ve ölçütleri ayarlayabilirsiniz.

Bu aynı zamanda terapistinizle bağlantınızı değerlendirmek için önemli bir zamandır. Terapistinizin durumunuza önem verdiğini ve iyileşmeniz için çalıştığını mı düşünüyorsunuz? Sorular sormaktan ve hassas bilgileri paylaşmaktan kendinizi rahat hissediyor musunuz? Unutmayın, düşünceleriniz kadar duygularınız da önemlidir, bu yüzden eğer rahatsız hissediyorsanız, başka bir terapist düşünmekten çekinmeyin.

Psikoterapiden en iyi nasıl faydalanabilirsiniz?

Psikoterapiden en iyi şekilde faydalanabilmek için, oturumlarda öğrendiklerinizi gerçek yaşamınızda uygulamaya koymanız gerekir. Tedavide her hafta 50 dakika sizi düzeltmeyecektir; öğrendiklerinizi zamanınızın geri kalanında kullandığınız zaman düzelme gerçekleşir.

Psikoterapiden en iyi şekilde yararlanmak için bazı ipuçları:

• Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yapın. Ruh halinizi desteklemek ve duygusal sağlığınızı geliştirmek için günlük yaşamınızda yapabileceğiniz birçok şey var. Destek almak için başkalarıyla iletişim kurun. Bol bol egzersiz yapın.

• Sağlıklı beslenin. Gevşemek için zaman ayırın.

• Terapistten size ne yapacağını söylemesini beklemeyin. Siz ve terapistiniz çözüm için ortaksınız. Terapistiniz size rehberlik etmeye yardımcı olabilir ve tedavi önerileri yapabilir, ancak ileri gitmek için sadece gereken değişiklikleri yapabilirsiniz.

• Terapiniz konusunda kendinize söz verin. Kesinlikle zorunluluk duymadığınız sürece oturumları atlamayın.

• Psikoterapistiniz oturumlar arasında ev ödevi veriyorsa, mutlaka yapın. Oturumları atladığınızı veya gitmek istemediğinizi düşünüyorsanız, neden diye kendinize sorun. Acınacak tartışmadan kaçınıyor musun? Son oturum sinirinize mi dokundu? Psikoterapistinizle isteksizliğiniz hakkında konuşun.

• Ne hissettiğinizi paylaşın. Terapistinize duygularınız hakkında açık ve dürüst iseniz, tedaviden en iyi sonucu alacaksınız. Utanıyorsanız veya konuşacak çok acı bir şey varsa terapistinize söylemekten korkmayın. Sorunlarla baş etmek için yavaşça birlikte çalışabilirsiniz.

Psikoterapi işe yarıyor mu?

Terapistinizle iyi uyum sağlayıp sağlamadığınızı bir veya iki seansta söyleyebilmelisiniz. Bazen, terapistinizden hoşlanabilirsiniz, ancak ilerleme kaydetmediğinizi hissedebilirsiniz. Tedaviden ihtiyaç duyduğunuz şeyleri alıp alamadığınızdan emin olmak için ilerlemenizi değerlendirmek önemlidir.

Dikkatli olunması gereken bir nokta: Çözüm için düz ve hızlı bir yol yok. Bu, çarpık, dönüşlü ve arada sırada geriye dönüş dolu bir süreçtir. Bazen, basit bir sorun gibi görünen şey daha karmaşık bir soruna dönüşür. Sabırlı olun ve geçici aksilikler konusunda cesareti kırmayın. Eski, yerleşmiş kalıpları kırmak kolay değil.

Büyümenin zor olduğunu ve bir gecede yeni bir kişi olamayacağınızı unutmayın. Ancak yaşamınızda olumlu değişiklikler görmeniz gerekir. Örneğin genel ruh haliniz iyileşiyor olabilir. Ailenize ve arkadaşlarınıza daha fazla bağlı hissedebilirsiniz. Ya da geçmişte sizi rahatsız edebilecek bir kriz sizi bu sefer rahatsız etmez.

Psikoterapide ilerlemenizi değerlendirmek için ipuçları

• Hayatınız daha iyi olma yönünde değişiyor mu? Hayatınızın farklı bölümlerine bakın: iş, ev, sosyal yaşam.
• Sizin ve terapistinizin belirlediği hedefleri yerine getiriyor musunuz?
• Psikoterapi zorlu mu? Seni rahatsız ediyor mu?
• Kendini daha iyi anlamaya başlamışsın gibi hissediyor musun?
• Kendini daha güvende hissediyor musun?
• İlişkileriniz gelişiyor mu?

Psikoterapistiniz, sizinle birlikte çalışarak, ihtiyaçlarınızı ve ilerlemelerinizi yeniden değerlendirir. Bununla birlikte, terapinin bir rekabet olmadığını unutmayın. Başlangıçta planladığınız oturum sayısındaki hedeflerinize uymazsanız, başarısız değilsiniz. Bunun yerine, genel ilerleme ve yol boyunca öğrendiğiniz şeylere odaklanın.

Psikoterapide ilerlemeye devam etmek bireysel bir seçenektir

Bazı insanlar sürekli tedaviye devam ediyor. Bu, hayatınızda destek almak için başkalarını bulamazsanız, sorun değildir. İdeal olarak, terapistiniz dışarıda destek kaynakları geliştirmenize yardımcı olabilir, ancak bu her zaman mümkün değildir. Psikoterapi hayatınızdaki önemli bir ihtiyacı karşılıyorsa ve masraflar bir sorun değilse, süresiz devam etmek meşru bir seçimdir.

Psikoterapistinizi değiştirmenizi gerektirecek işaretler

• Bir şey hakkında konuşmak rahat değil.
• Psikoterapistiniz sorunlarınızı veya endişelerinizi küçümsüyor.
• Psikoterapistin sizden hariç kişisel bir gündemi varmış gibi görünüyor.
• Psikoterapistiniz dinlemekten çok konuşuyor.
• Psikoterapistiniz size ne yapacağınızı ve hayatınızı nasıl yaşayacağınızı söylüyor.

Okuduğunuz yazı, umarım psikoterapist hakkında zihninizde bir pencere açmıştır. Zihninizi meşgul eden sorular varsa, yorum kısmından benimle paylaşabilirsiniz.

Beylikdüzü’nde psikoterapist arayışındaysanız, ön görüşme ve randevu için bana ulaşabilirsiniz.

Psikoterapi ve psikoterapistle ilgili sık sorulan sorular

Bu bölümde, psikoterapi ile ilgili sıkça sorulan bazı sorulara cevap vermek istiyorum. Aşağıda göreceğiniz üzere, standart bir psikoterapi olmadığı için, soruların da standart bir cevabı olmuyor. Burada ela almadığım, zihninizi meşgul eden soruları, yazının sonundaki yorum kısmından bana iletebilirsiniz.

Psikoterapi kimlere, ne zaman, hangi durumlarda uygulanır?

Bu soruya çok genel olarak şu cevabı verebiliriz: Psikoterapi, herkese, kişi (hasta, danışan) ne zaman isterse ve hangi durumda psikoterapiste başvurursa, o zaman ve o durumda uygulanır. Bu satırların okuru olarak siz, istediğiniz zaman istediğiniz gerekçeyle psikoterapistle görüşebilirsiniz.

İlk paragraf, son derece genel bir cevap içeriyor. İsterseniz biraz daha açalım meseleyi. Sorunun bendeki çağrışımları üzerinden devam etmek istiyorum.

Öncelikle, bu sorunun sahibi, psikoterapiyi bir tedavi metodu olarak görüyor ve aslında şunu soruyor: Psikoterapi hangi hastalıklar için uygun bir tedavi yöntemidir? Bu açıdan bakarsak, psikoterapi, depresyon, panik bozukluğu, sosyal anksiyete (kaygı) bozukluğu, bipolar bozukluk, narsisistik kişilik bozukluğu gibi hastalıklara (hastalıktan ziyade bozukluklara) sahip kişilere uygulanır. Bu durumda siz, bazı semptomlarla/ belirtilerle psikiyatriste başvurursunuz, psikiyatrist sizi muayene eder ve uygun görürse psikoterapi görmenize karar verir.

İkinci durumda, psikiyatrik bir tanı söz konusu değildir. Yaşadıklarınız, tanı kılavuzlarında bir bozukluk/ hastalık ismi olarak yer almaz. Ancak siz, hayatınızda bir şeyleri anlamak ve değiştirmek istersiniz. Bu durumda da psikoterapiden istifade edebilirsiniz. Psikoterapiste ne götürürseniz, o, terapinin konusu, malzemesi olur. Onu ele alır, çalışırsınız.

Psikoterapi ne kadar sürer, ne zaman bitirilir?

Bu sorunun içindeki psikoterapi bana, standart, önü sonu belli olan bir süreci çağrıştırıyor. Oysa psikoterapi çok da öyle bir süreç değildir. Terapi süresi, pek çok faktöre göre değişiklik gösterebilir:

• İdeal psikoterapi süresi, terapi kuramına göre değişiklik gösterir. Bazı terapi modelleri 12-20 seansı yeterli görürken bazıları, haftada 3-5 seans olmak üzere 3-5 yılı öngörebilirler.
• Psikoterapistin -psikoterapi modeli olarak da düşünülebilir- ne ile çalıştığına göre değişir süre. Bilişsel-davranışçı terapi gibi semptom/ belirti ile çalışan terapi modelleri, görece kısa bir süreyi -12 ile 20 seans arasında- öngörebilir. Semptomla değil de kişilik/ karakter yapısıyla çalışan modellerde -psikodinamik terapi gibi- terapi süresi çok daha uzun olarak öngörülür.
• Hastanın/ danışanın sorunları, ihtiyaçları, beklentileri, ekonomik şartları vb. süreyi etkiler:
  • Akut bir sorun için -yeni ortama adaptasyon gibi- terapiye başvuran kişi ile kişilik yapısı için -çekingen kişilik gibi- terapiye başvuran kişi için öngörülebilecek süre elbette çok farklı olacaktır.
  • Daha çok bir rehberlik arayışında olan birinin terapi süresi ile kendi üzerinde düşünmek, çalışmak isteyen birinin terapi süresi farklı olacaktır.
  • Ekonomik durum terapi süresini etkileyebilir. Haftada bir x lira ödemekle haftada bir 3x lira ödemek elbette aynı değildir. Aynı şekilde, haftada bir x lirayı altı ay ödemekle altmış ay ödemek de aynı şey değildir.

Özetle, standart bir psikoterapi süresinden bahsedemeyiz. Bu yüzden, terapiye başlamadan, terapi süresi ile ilgili sorularınızı psikoterapist ile konuşmanız makul gibi görünmektedir. Aynı şekilde, terapiye başladıktan sonra da, psikoterapiyi sonlandırmakla ilgili düşüncelerinizi terapistinizle konuşabilirsiniz.

Psikolog, psikolojik danışman ve psikiyatrist ile psikoterapist arasındaki farklar nelerdir?

Psikoterapi, söz konusu uzmanlıkları ayrıştıran değil birleştiren bir alandır daha çok -en azından Türkiye’deki haliyle.

Türkiye’de psikoterapi, akademide, üniversitelerin lisans bölümleri arasında yer almıyor; yani, psikoloji, tıp gibi bir bölümü yok psikoterapinin. Psikoterapi bazı bölümlerde, belirli bir düzeyde, eğitimin bir parçası olarak öğretiliyor. Lisans eğitiminden sonra, bazı yüksek lisans ve doktora bölümlerinde de bazı psikoterapi ekollerinin eğitimi veriliyor. Psikoterapi Türkiye’de daha çok, akademi dışında kazanılan bir yetkinliktir.

Bu açıklamadan sonra şunu söyleyebilirim: Psikoterapist ile psikolog, psikolojik danışman veya psikiyatrist gibi ruh sağlığı uzmanları farklı uzmanlar değildir. Psikoterapist, söz konusu alanlarda eğitim almış ve o eğitim üzerine -nadiren o eğitimin içinde de olabilir- psikoterapi eğitimi almış kişidir.

Bir iki nokta daha:

• İlaç tedavisini söz konusu uzmanlardan sadece psikiyatrist uygulayabilir. Psikolog, psikolojik danışman vb. ilaç tedavisi uygulayamaz, ilaçla ilgili yönlendirmede bulunamaz.
• Bana kalırsa, psikoterapistin becerisini belirleyen, lisans eğitiminden çok, aldığı psikoterapi eğitimi, ilgisi, kişilik özellikleri gibi faktörlerdir.

Psikoterapi sonrası yorgunluk yaşanır mı?

Psikoterapi için hangi doktora gidilmelidir?

Psikoterapi için, illaki bir doktor (hekim) ile görüşmeye gerek yoktur. Yukarıda da belirttiğim gibi psikoterapi, eğitimini almış olması kaydıyla, pek çok bölüm mezunu (psikolojik danışman, sosyal hizmet uzmanı, psikiyatrist, psikolog, psikiyatri hemşiresi vb.) tarafından gerçekleştirilebilir. Hatta şunu söyleyebilirim ki, şayet eğitimini almadıysa, herhangi bir psikiyatrist de psikoterapi yapamaz.

Bir hastanede psikoterapi desteği almak istiyor iseniz, hastanenin psikiyatri bölümüne başvurmalısınız. Şartları müsaitse psikiyatrist ve/veya psikolog size psikoterapi uygulayabilir.

Psikoterapiyi kimler uygulayabilir?

Psikoterapiyi, belli bölümlerden -ülkelere göre değişebilir bölümler- mezun olan, psikoterapi eğitimi almış uzmanlar uygulayabilir.

Psikoterapi çok genel bir çerçevedir ve aslına bakılırsa, literatürde 500 civarında psikoterapi yöntemi yer almaktadır. Psikoterapistler, belirli psikoterapi modellerinde -psikodinamik terapi, şema terapi, bilişsel davranışçı terapi, diyalektik davranış terapisi, gestalt terapi gibi- eğitim alır ve sertifika sahibi olurlar. Bu yüzden de, standart bir psikoterapiden ve psikoterapistten bahsetmemiz gerçekçi değildir.

Psikoterapi ve psikoterapist ile ilgili düşüncelerinizi yazının yorum kısmında benimle paylaşabilirsiniz.