Anksiyete tedavisi odaklı bu makale Psychology Today editörleri tarafından incelenmiştir.
Belirli bir düzeyde anksiyete, insan olmanın doğal bir parçasıdır. Anksiyetenin temel amacı kötü sonuçları beklemektir ve bu bağlamda anksiyete yararlı olabilir. Kötü sonuçları beklemek, önemli bir etkinlik öncesinde hazırlık yapma veya prova yapma konusunda bir teşvik olarak hizmet edebilir, böylece istediğiniz sonucun gerçekleşme olasılığını arttırabilir. Anksiyeteyi tamamen ortadan kaldırmak istenilen bir hedef değildir. Onu yönetmenin ve hayatınıza müdahale etmesini engellemenin işlevsel yollarını bulmak, herkesin sahip olması gereken bir beceridir. Zihinsel yaşamınızı ele geçiren veya normal aktivitelerinizi sınırlayan anksiyete ciddi bir dikkat gerektirir.
Anksiyete ne zaman tedavi gerektirir?
Herhangi bir bozukluk gibi anksiyete de, sıklığı, yoğunluğu veya her ikisi aracılığıyla kişinin normal işlevselliğini bozmaya başladığında tedavi gerektirir. Anksiyete, rahatsız edici durumlardan kaçınma gibi uygunsuz tepkilere yol açar, deneyimi sınırlar ve genellikle yaşamın keyfini çıkarmanızı engeller. Endişeler, günün her saati sürekli bir şekilde zamanı tüketebilir, konsantrasyonu bozabilir, uykusuzluğa neden olabilir ve genel anlamda hayatınızda sıkıntı yaratabilir. Çoğu zihinsel hastalık gibi, anksiyete de izole edicidir ve tehdit duygusuna karşı tepki olarak kişiyi başkalarıyla ilişki kurmaktan kaçınmaya teşvik eder. Gelecekteki kötü bir sonucun hayal edilmesine odaklandığı için anksiyete, insanların şu anın tadını çıkarmasını engeller ve belki daha zalimce, endişenin kaynağı olan sorunu çözmenin koşullarını yaratma olasılığını engeller. Gerçek şu ki, zihinsel alanı serbest bırakmak ve anlık aktivitelere katılmak, endişeyi çözme şartlarını yaratma olasılığını artırır, ki bu da tedavinin temel hedeflerinden biridir.
Buna rağmen, şaşırtıcı sayıda kişi tedavi almaktan kaçınıyor. Çoğu zaman, anksiyetenin birçok fiziksel belirtisini fiziksel bir bozukluğun kanıtı olarak yanlış anlarlar ve bu inancı sürdürerek teşhis arayışına girerler. Veya endişeleri kendi başlarına kontrol edebileceklerini düşünebilirler, ancak bu kontrol genellikle düşündükleri kadar kolay olmaz. Kapsamlı bir araştırmada, anksiyete bozukluğu olan insanların neredeyse sadece %20’sinin profesyonel yardım aradığı görülmüştür.
Anksiyete kendiliğinden geçer mi?
Anksiyete, bireylerin ve türün hayatta kalması için kökleri derin bir koruyucu zihinsel durumdur. Bu nedenle, belirli bir düzeyde anksiyete gereklidir. Ne yazık ki, anksiyetenin nöral yolları aşırı etkinlik eğilimindedir ve hayal gücünde hayal edilen olası tehlike senaryoları dikkati ele geçirebilir. Anksiyete doğal olarak kendiliğinden artar ve azalır, ancak endişeyi yönetme becerileri olmadan, özellikle anksiyetenin rahatsız edici fiziksel bileşenleri size karşı üstün gelebilir. Anksiyetenin doğal değişken seyri göz önüne alındığında, semptomların artık bozukluğun teşhis kriterlerini karşılamadığı dönemler olabilir, ancak hala kalıcı semptomlar ve nüks olasılığı vardır. Anksiyeteniz geçmek bilmiyorsa yapabileceğiniz birçok şey vardır.
Anksiyete tedavisi için hangi seçenekler mevcuttur?
Tüm hastalar, hastalığın doğası ve tetikleyicileri hakkında bilgilendirilmelidir. Temel bilgilerin ötesinde (psikoeğitim), anksiyete bozukluklarına yönelik kanıta dayalı üç yaklaşım bulunmaktadır. İlk yaklaşım psikoterapidir. Genellikle en yaygını bilişsel davranış terapisi olup, genelleşmiş anksiyete, sosyal anksiyete ve panik için faydalı bulunmuştur ve çoğu hastanın klinik yardım aradığı anksiyete durumlarıdır. Agorafobi dahil fobiler, maruz bırakma terapisi olarak bilinen bir tür davranışsal tedaviye yanıt verir. Psikoterapi, anksiyeteyi kökten sökmeyi amaçlamaz – ki bu ne mümkün ne de istenen bir şeydir – ancak fiziksel uyarıyı sakinleştirmek, bilişsel bozulmaları düzeltmek ve korkulan şeyden kaçınmayı azaltmak için araçlar sunmayı amaçlar. Ancak, terapi zaman alır ve anksiyetenin acı veren rahatsızlığı o kadar şiddetli olabilir ki birçok hasta hemen rahatlama çabasına girer.
İlaçlar genellikle tek başına veya psikoterapi ile birleştirilerek verilir, ancak anksiyeteyi tedavi etmek için kullanılan ilaçların tümü anında rahatlama sağlamaz. En yaygın olarak reçete edilen ilaç, SSRI (Seçici Serotonin Gerialım İnhibitörü) olarak bilinir ve etkilerinin fark edilir hale gelmesi birkaç hafta sürebilir. Benzodiazepin de yaygın olarak reçete edilir ve hızlı bir şekilde etki eder, ancak genel olarak sedasyona yol açar ve dahası, bağımlılık riski de taşır. Egzersiz programları, nefes teknikleri ve farkındalık eğitimi gibi “yaşam tarzı” yaklaşımları da anksiyeteye karşı önemli yaklaşımlardır ve diğer terapi yöntemlerine ek önlemler olarak veya tek başına önerilir.
Anksiyete tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen zihinsel hastalıklar, özellikle anksiyete, semptom şiddetinde ilerleyebilir ve insanların yaşamlarını önemli ölçüde kısıtlayabilir. Tedavi edilmeyen anksiyete, panik ataklara yol açabilir. Bu ataklar sadece kendi başlarına korkutucu değildir, aynı zamanda gelecekteki davranışları da güçlü bir şekilde şekillendirir. İnsanları yoğun anksiyete nöbeti endişesi nedeniyle faaliyetlerini kısaltmaya ve kendilerini güvende hissetmedikleri yerlerden kaçma ihtiyacını düşünmeye iter. Ayrıca, tedavi edilmeyen anksiyete, komorbid depresyon riskini artırır; çalışmalar, genelleşmiş anksiyete bozukluğuna sahip olanların yaşamları boyunca %64’ünün major depresyon geliştirdiğini göstermektedir.
Anksiyete, ağrı ve acı gibi gibi fiziksel rahatsızlar ile aynı nöral yolların birçoğunu paylaştığı için, ağrı veya acı algısını kötüleştirir ve bunlardan kaynaklanan sakatlık riskini artırır. Ayrıca, anksiyete stres tepkisini tetikler ve stres hormonları vücuda ve beyne sürekli olarak zarar verir, özellikle hipokampus üzerindeki toksik etkiler nedeniyle hafıza sorunlarına yol açar. Anksiyete genellikle uykuyu bozar ve kronik uykusuzluk yoluyla tedavi edilmeyen anksiyete, metabolizma sistemlerini zayıflatabilir, diyabet riskini artırabilir; bağışıklık fonksiyonunu bozabilir ve kronik olarak kan basıncını yükseltebilir.
Ancak tedavi edilmeyen anksiyetenin yaşam kalitesi ve ilişkiler üzerindeki etkisi belki de en büyüğüdür. İnsanları, rahatsız edici fiziksel duyumların yaşandığı durumlar ve deneyimlerden kaçınmaya teşvik eder ve (yanlış) tehlike algısını pekiştirir. İnsanların yaşamlarını daraltır – bu nedenle genellikle depresyona yol açar – ve özellikle çocukları önemli gelişimsel deneyimlerden mahrum bırakabilir.
Yetişkinlerde anksiyete, madde kullanımı ve istismarının yaygın bir nedenidir. Çalışmalar, anksiyete yaşayan insanların dörtte birinin ruh sağlığı durumlarının farkında olmadığını göstermektedir. Alkol veya diğer maddeler, rahatsız edici semptomları maskeleyebilir. Zamanla, anksiyete hem zihinsel hem de fiziksel sağlığı etkiler ve kişinin işlevselliğini konjestif kalp yetmezliği gibi kronik bir fiziksel hastalıktan kaynaklanan sıkıntı düzeyine kadar etkileyebilir.
Anksiyete tedavisinde ilk seçenek nedir?
Bilişsel davranış terapisi, anksiyete için gereken bir tedavi olarak kabul edilir ve çalışmalar, en azından ilaçlar kadar etkili olduğunu göstermektedir. Ne yazık ki, birçok insan ilaç tarafından sağlanan semptomatik rahatlama olmadan terapiye odaklanamayabilir. Bu nedenle, psikoterapi genellikle ilaçla birlikte uygulanır. Terapinin en büyük katkılarından biri, insanların anksiyetelerinin tetikleyicilerini tanımalarına yardımcı olmasıdır, bu da anksiyeteyi yönetme becerisini öğrenmenin önemli bir ilk adımıdır. Öte yandan, ilaçlar yalnızca alındığı sürece rahatlama sağlar. Yan etki riski taşırlar, en yaygın önerilen ilaç olan SSRI ise hemen işe yaramaz, hatta hastaların yaklaşık üçte birinde neredeyse hiç işe yaramaz- diğer üçte birinde ise sadece orta derecede işe yarar.
Anksiyetenin paradokslarından biri, hiç hoş olmayan vücut belirtileri üretmesine rağmen birçok insanın hiçbir şekilde tedaviye başvurmamasıdır. Tedavi arayan birçok insan, fiziksel bir rahatsızlık olması gerektiğine inandıklarından bir teşhis konulması için boşu boşuna doktordan doktora koşarlar.
Psikoterapi ne işe yarar?
Anksiyete için en yaygın olarak test edilen terapi bilişsel davranış terapisidir (CBT). Kısa vadeli ve beceri odaklı bir yaklaşımdır. Bu terapi, endişenin neden olduğu bilişsel süreçlere, sonsuz endişeye yol açan rahatsız edici fiziksel semptomlara (örneğin hipervijilans, hızlı kalp atışı ve genel tedirginlik) ve anksiyeteye bağlı yaşamı sınırlayan ve yaşamdan zevk almayı engelleyen davranış sonuçlarına (korkulan şeylerden kaçınma gibi), aynı anda müdahale eder.
Bilişsel davranış terapisi, tüm vücudun uyarılma durumunu azaltacak beceriler öğretir, örneğin diyafram nefesi almak ve progresif kas gevşemesi gibi. Esasında, BDT, kötü düşünceleri hedefler. Örneğin, gelecekteki olaylar için felaket sonuçlar beklentisi gibi. Çünkü uygunsuz düşüncelerin uygunsuz hislere ve davranışlara temel olduğu kabul edilir. Hastalar, örnek olarak, otomatik düşüncelerini sorgulamayı ve onları direkt kabul etmek yerine arkasındaki kanıtları incelemeyi öğrenirler. Ya hep ya hiç (“Eğer A Üniversitesi’ne giremezsem, hayatım mahvolur”) gibi, sonuca hızla varma, küçük kanıtlardan felaket senaryoları oluşturma, olumlu kanıtları göz ardı etme veya küçümseme ve zihni olumsuz bir şekilde eğilimlendiren diğer düşünce bozukluklarını tanımayı öğrenirler.
İlaç tedavisi ne işe yarar?
Anksiyete, zihinsel ve fiziksel uyarılma durumunun bir ifadesidir ve hipervijilans, konsantre olamama ve genel olarak sinirlilik gibi diğer belirtilerle kendini gösterir. Anksiyeteyi çözmek için belirli bir tür ilaç veya tedavi yöntemi yoktur, çünkü bu karmaşık bir durumdur ve hem beyindeki hem de vücuttaki birçok sistemle ilişkilidir. Anksiyetenin doğası ve beyinde kullandığı devreler hala aktif olarak bilimsel araştırma konusudur. Bununla birlikte, anksiyeteyi tedavi etmek için kullanılan farklı türde ilaçlar bulunmaktadır. İlaçlar genellikle sinir sistemini sakinleştirmeyi amaçlar. Anksiyete seviyelerini yeterince düşürmek için kullanılır, bu sayede hastalar bilişsel davranış terapisine odaklanabilir ve onun faydalarını elde edebilir. Herhangi bir hastanın en iyi anksiyete azaltıcı ilacını bulmak için birden fazla ilaç denemesi yapması gerekebilir.
Anksiyeteyi tedavi etmek için hangi tür ilaçlar kullanılır?
Doktorların hastalara yardımcı olmak için ellerinde bulundurdukları birkaç tür anksiyete ilacı vardır. Bu tür ilaçlar ilk 1960’ların başlarında bulunan Librium (klordiazepoksit) ve Valium (diazepam) gibi benzodiazepinlerdir. daha sonra Xanax (alprazolam), Ativan (lorazepam) ve Klonopin (klonazepam) gibi ilaçlar da bu gruba katıldı. Hepsi zihin ve vücut üzerinde genel bir sakinleştirici etkiye sahiptir. Hızlı bir şekilde etki ederler ve panik atakların akut anksiyetesini hafifletebilirler. Ancak bağımlılığa yol açabilirler ve günümüzde hala yaygın bir şekilde kullanılmalarına rağmen, kısa vadeli kullanım için en iyi seçenek olarak kabul edilirler.
Diğer bir ilaç grubu, 1960’larda geliştirilen, propranolol gibi “beta-blokörler” olarak bilinen ilaçlardır ve belirli kalp ritmi bozukluklarını tedavi etmek için en iyileridir. Resmi olarak anksiyete bozukluklarında kullanım için onaylanmamış olsalar da, sahne korkusu yaşayan bireylerin sahne heyecanını atlatmalarına yardımcı olmak için ihtiyaç duyduklarında kullanılmalarını destekleyen önemli araştırmalar bulunmaktadır ve müzisyenlerin performanslarını artırdığını gösteren kanıtlar da vardır.
Günümüzde kullanılan en popüler anksiyete ilaçları, ilk olarak 1988’de Prozac (fluoksetin) ile tanıtılan SSRI’lar (seçici serotonin geri alım inhibitörleri) ve onların yandaşları olan SNRI’lar (seçici serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri) olarak bilinir. Genellikle antidepresanlar olarak kabul edilse de, genelleşmiş anksiyete, panik bozukluğu, fobiler, obsesif-kompulsif bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu dahil bir dizi anksiyete ve anksiyete ile ilgili bozuklukların hafifletilmesine yardımcı olurlar. Neden anksiyeteye karşı işledikleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak hem anksiyete hem de depresyon, beyinde aynı sinir yollarını içeren birçok nöral yolun etkilendiği durumlardır. Genellikle psikoterapi ile birlikte kullanılırlar. Tipik olarak, bir hasta SSRI’lara yanıt vermezse SNRI’lar kullanılır. Bu, oldukça tartışmalı bir konudur, ancak SSRI’lara verilen yanıtların büyük bir kısmının plasebo etkisine bağlı olduğuna inanılmaktadır.
Anksiyete ilaçları nasıl etki eder?
Anksiyete ilaçlarının nasıl çalıştığına dair tek bir yol veya mekanizma yoktur. Her biri kimyasal olarak ilişkilendirilmiş ilaç grubu olarak, anksiyetenin belirli bir yönüne farklı bir yaklaşım benimser. Örneğin, benzodiazepinler vücuda yayılan sakinleştiricilerdir ve genel olarak rahatlama sağlayıp kas gerginliğini azaltırlar, bu nedenle sıklıkla ameliyat öncesinde kullanılır. Benzodiazepinler, nöronların ateşlemesini frenleyen geniş bir beyin dağılımına sahip olan GABA (gamma-aminobütirik asit) seviyelerini artırırlar; bu, sinir sistemi genelinde bastırıcı bir etkiye neden olur. Hızlı bir şekilde etki ederler ancak bağımlılık oluşturabilirler, bu nedenle bazen anksiyete tedavisinin ilk haftalarında diğer ilaçlar etkilerini gösterene kadar kullanılırlar, ardından kullanımları azaltılır. Merkezi sinir sistemi baskılayıcıları olarak, benzodiazepinler sürüş yeteneği ve hafıza gibi bilişsel fonksiyonları olumsuz etkileyebilirler.
Beta-blokerler, nörotransmitter epinefrin (adrenalin) ve norepinefrin (noradrenalin) için bir grup reseptörü bloke ettikleri için bu adı almışlardır ve savaş ya da kaç tepkisini ileten aracılardır. Bu ilaçlar, hızlı kalp atışı, hızlı solunum, terleme ve titreme gibi performansı bozan semptomları kontrol eder ve performans öncesi kısa bir süre alındığında yardımcı olabilirler.
SSRI’lar, nörotransmitter serotonini için reseptörleri hedef alırken, SNRI’lar ise hem serotonin hem de norepinefrin (noradrenalin) için reseptörleri hedef alır. Bu ilaçlar, nöron hücre bağlantılarında nörotransmitterlerin geri alımını engelleyerek, nörotransmitter seviyelerini artırarak sinir impulslarının iletilmesini kolaylaştırır. Serotonin, ruh hali ile ilişkilendirilirken, norepinefrin, stres tepkisini düzenler, ki bu da anksiyetenin bir bileşenidir.
Bu ilaçlar genellikle depresyonun yanı sıra anksiyetede de daha yüksek dozlarda kullanılır, ancak düşük dozlarla başlanır ve maksimum etkiye ulaşmak dört ila altı hafta sürebilir. Bunun sonucunda beynin nöroplastisite oluşturduğu ve artmış davranışsal esnekliğin temelinde yatan yeni nöronların büyümesini teşvik ettiği düşünülmektedir. Anksiyete için en yaygın kullanılan SNRI’lar arasında Effexor (venlafaxine) ve Cymbalta’da (duloxetine) bulunmaktadır.
Hangi tedavinin bana en uygun olduğunu nasıl bilebilirim?
Anksiyete tedavisi, büyük ölçüde anksiyetenin bir kişiyi nasıl etkilediğine ve hangi semptomların daha belirgin ve rahatsız edici olduğuna bağlı olarak hem bir sanat hem de bir bilimdir. Birçok hastada anksiyete depresyonla birlikte görülür. Bu da, örneğin benzodiazepinlerin, SSRI veya SNRI’ların kullanımını daha karmaşık hale getirir. Ayrıca, ilaç seçimi, ilacın ilişkilendirildiği yan etkilerin profilinden, kişinin aldığı diğer ilaçlarla olası etkileşimlerinden ve genel sağlık durumu tarafından etkilenebilir.
Bu nedenle anksiyete tedavisi, her hastanın benzersiz ihtiyaçlarına ve durumuna uygun olarak kişiselleştirilir. Bu, hem tıbbi bir bilim hem de hekimin deneyimine dayanan bir süreçtir, çünkü etkili tedavi seçeneklerinin belirlenmesi ve ayarlanması farklı faktörlere dayanır. Anksiyete bozukluklarını tedavi etme konusunda geniş deneyime sahip klinik psikiyatristler, hangi semptomların ve semptom gruplarının hangi ilaçlara yanıt verebileceği konusunda genel bir anlayışa sahiptirler. Ancak genellikle en etkili ilacı veya ilaç kombinasyonunu ve en etkili dozu, en az veya en tolere edilebilir yan etkilerle bulmak için bir veya daha fazla ilacın denenmesi gerekebilir. Bu nedenle, anksiyete tedavisi birçok değişkeni içerdiğinden ve bireysel ihtiyaçlara göre uyarlandığından, ilaç seçimi ve ayarlama sürecinde bir dereceye kadar deneme-yanılma yaklaşımına ihtiyaç duyulabilir.
Tedaviyi belirlemede beyin taramaları faydalı mıdır?
Beyin taramaları, anksiyete ile ilgili olarak duygusal uyarıcıları işlemede önemli olan beyin bölgelerini ve anksiyete durumlarında nöral iletişim devrelerini tanımlamak için oldukça faydalı olmuştur. Bu bilgi, araştırmacıların geliştirilen ilaçların çalışma şeklini ve etkililiğini değerlendirmelerine yardımcı olur. Ayrıca, tedavi öncesi ve sonrasında beyin işlevini değerlendirmek amacıyla, psikoterapinin etkililiği üzerine yapılan çalışmalarda da kullanılır.
Ancak nörogörüntüleme, başta bir teşhis ve araştırma aracı olarak kullanılır ve oldukça maliyetli bir araçtır. Anksiyete semptomlarının farklı kümeleri ile ilişkilendirilen sinir devrelerini tanımlamaya yardımcı olurken, özellikle beynin anksiyete ile korku arasındaki işleme sürecini ayırt etmede kullanılır. Bu bilgi, araştırmacılara ilaç müdahalesi için umut vadeden hedefleri belirleme konusunda yardımcı olurken, bu tür kullanım hala araştırma alanında yoğundur. Genel olarak, nörogörüntüleme terapinin kişiselleştirilmesi için yeterli özgünlük veya kullanışlılığı henüz sağlamamaktadır.
Tedavinin işe yaramaya başlaması ne kadar sürer?
Genelleştirilmiş anksiyete ve panik için verilen benzodiazepin ilaçları, yaklaşık bir saat içinde hemen fark edilir bir sakinleştirici etki üretebilirler. Ancak bağımlılık oluşturma potansiyelleri nedeniyle, genellikle kısa vadeli kullanım için önerilirler ve bazen etkileri başlamadan önce SSRI’lar gibi diğer ilaçlarla birlikte kullanılırlar. Beta-blokerler de fiziksel anksiyete belirtilerine neredeyse hemen etki eder ve genellikle bir konuşma veya performans öncesinde sahne korkusunu veya performans anksiyetesini sınırlamak için alınır.
Daha uzun süre etkili olan ilaçlar için, kullanılan ilaçlara bağlı olarak anksiyetenin azaldığını hissetmek iki haftadan fazla sürebilir. Büyük ölçüde azaldığını hissetmek için ise altı haftadan fazla sürebilir.
SSRI’lar ve SNRI’lar nörotransmitter seviyelerini hızla etkiler, ancak bu etkiler semptomların iyileşmesinden doğrudan sorumlu değildir. Genellikle bu ilaçlar anksiyete semptomlarında herhangi bir azalma göstermek için birkaç hafta, en fazla etkiyi göstermek için ise daha uzun bir zaman gerektirir. Araştırmalar, bu sürenin nöronların büyümesi ve beyinde yeniden bağlantılar kurması için gereken süre olduğunu göstermektedir.
Tedavinin işe yaradığını gösteren belirtiler nelerdir?
Rahatlamanın ilk belirtileri, kas gerginliğinin azalması ve baş ağrısı gibi anksiyetenin fiziksel belirtilerinin hafiflemesi olabilir. Bununla birlikte, titreme gibi semptomların ilk bir veya iki hafta içinde artma olasılığı vardır. Benzodiazepinler sayesinde, endişenin veya olası olumsuz sonuçların düşünülmesinde hızlı bir azalma yaşanabilir. Bu rahatlaması genellikle birkaç saatten fazla sürmez.
Anksiyete için SSRI’ları kullanan kişiler için etkilerin başlaması bir aydan daha uzun sürebilir, ancak tedaviye yanıt verenler genellikle anksiyete düşüncelerinin daha az ısrarcı olduğunu ve psikoterapiye katılabildiklerini bildirirler. Çalışmalar, antidepresan ile tedavi edilen hastaların %40 ila %60’ının semptomlarda iyileşme yaşadığını göstermektedir. Bu iyileşme genellikle altı ila sekiz hafta içinde meydana gelir.
Tedavi ne kadar süreyle gereklidir?
Bakım standartları, hastaların SSRI’lar veya SNRI’lar ile anksiyete semptomlarında azalma yaşadıktan sonra tedavinin en az altı ay boyunca devam etmesi gerektiğini belirtmektedir. Psikoterapinin aksine, ilaç tedavisi sona erdikten hemen sonra rahatsızlık tekrar nüksedebilir. Nüksü önleme çalışmalarında, hastalara daha önce yanıt verdikleri bir ilaç veya plasebo verilir. Elde edilen sonuçlar, daha önce etkili olan ilacı kullanmaya devam etmenin önemli bir avantaj sunduğunu göstermektedir. Bu tür çalışmalara ve yaygın klinik deneyime dayanarak, anksiyete bozukluklarının kronik doğası da dikkate alındığında, uzmanlar remisyonun gerçekleşmesinden sonra ilaç tedavisinin 12 ay veya daha fazla süreyle sürdürülmesini önermektedir, ancak uzun vadeli anksiyete tedavisine dair çok az çalışma bulunmaktadır. İlaçlar kesildiğinde, doz yavaşça azaltılmalıdır.
Anksiyeteyi doğal yollarla azaltmanın yolları var mıdır?
İlaç kullanmadan anksiyeteyi hafifletmek için oldukça etkili üç yöntem bulunmaktadır. Bunlar basit yaşam tarzı değişiklikleridir. İlk ve en kolay ulaşılabilir yöntem derin nefes alma veya karın nefesi olarak adlandırılan yöntemdir. Her zaman ve her yerde yapılabilir ve herhangi özel bir ekipman gerektirmez. Akciğerleri dolduran derin nefesler alıp sonra yavaşça dudakları sıkarak vermek, parasempatik siniri uyarır, stres tepkisine doğrudan karşı koyar ve sakinleştirir. Kalp atış hızı yavaşlar, kan basıncı düşer, ve kaslar gerginliği serbest bırakır.
Anksiyeteye karşı son derece etkili olan başka bir panzehir ise fiziksel aktivitedir. Doğrudan ve dolaylı birçok etkisi vardır. Nöroplastisiteyi uyandırır, bu sayede davranışsal esnekliği geri kazandırır ve düşünme ve endişe döngülerinden çıkmanın yollarını açar. Ayrıca anksiyetenin fiziksel bileşenleriyle başa çıkar, kas gerilimini azaltır ve stres etkilerini dağıtır. Sadece haftada üç kez 30 dakika yürüyüş yapmak, beynin frontal loblarını etkinleştirir ve amigdala üzerindeki yürütme kontrolünü geri kazandırır, gerçek veya algılanan tehditlere karşı aşırı tepkimeyi azaltır. Ayrıca egzersiz, endişeden uzaklaşma sağlarken, en önemli psikolojik faydası, kontrol dışında hissedebilen bir durumda kontrol duygusunu geri kazandırması olabilir.
Anksiyeteye karşı üçüncü doğal panzehir, arkadaşlığın değeridir. Fiziksel temas, güven duygusunu geri kazandırır ve anksiyeteyi karakterize eden tehdit algısına karşı gelir. Daha da önemlisi, oyun oynamak anksiyetenin tamamen zıttı bir deneyimdir. Çocuklar veya arkadaşlarla top oynama, partnerinizle masa oyunları oynama veya tek başına bulmaca çözme gibi herhangi bir oyun içeren etkinlikler, rahatlama sağlar.
Anksiyetesi olan birine en iyi şekilde nasıl yardımcı olunur?
Açık olalım: “Endişelenme” demek, beyni endişeyi kapatamayan anksiyete durumundaki bir kişiye asla yardımcı olmaz. Anksiyetesi olan birine yardımcı olmanın en iyi yolu, onları bir terapiste tedavi için yönlendirmektir. Başka bir önemli adım, düzenli fiziksel aktiviteyi desteklemektir. Anksiyete için en etkili çözümlerden biri budur. Ancak anksiyetesi olanların diğerlerine göre daha hareketsiz olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır. Birine egzersiz yapmasını hatırlatmaktan daha iyi bir yol, ona bir ceket vermek ve onunla yürüyüşe çıkmaktır. Hem egzersiz hem de arkadaşlık doğrudan anksiyeteye karşı etki sağlar. Aynı şekilde çevrenin değişmesi de etkili olabilir. Anksiyeteli bir kişi ile sosyal teması sürdürmek son derece önemlidir. Anksiyete genellikle kişinin çevresindeki durumları veya olayları tehdit olarak algılanmasına dayalı bir bozukluktur. Arkadaşlık ise tehditleri ortadan kaldırmaya ve güven duygusunu geri kazandırmaya yardımcı olur.
Egzersiz yapmak yardımcı olur mu?
Egzersiz, anksiyete için tek başına en etkili çözüm olabilir. Bu, anksiyete ve depresyonun çıkış rampası olan nöroplastisiteyi başlatmanın en etkili yollarından biridir. Birçok çalışma, yürüyüş gibi basit aktivitelere katılmanın hemen yeni sinir hücresi bağlantılarının büyümesini teşvik ettiğini göstermektedir, bu nöroplastisitenin temelidir. Egzersiz, özellikle öğrenme ve hafıza merkezi olan hipokampus içinde nöroplastisiteyi artırma eğilimindedir ve bu alan, stresin bozucu etkilerine özellikle duyarlı olan, kaygının bir bileşeni olan bir beyin bölgesidir.Ayrıca ağırlık antrenmanı veya direnç egzersizinin, sinir hücrelerinin sinyal gücünü artırmada etkili olduğu gösterilmiştir. Haftada üç ila beş kez günde en az 30 dakika egzersiz yapmanın faydalı olduğu bulunmuştur.
Sinir sistemi üzerindeki doğrudan etkilerinin yanı sıra, herhangi bir egzersiz biçimine katılmak, kişinin hayatı üzerinde kontrol duygusunu geri kazandırır. Çalışmalar, günde sadece 15 dakika fiziksel aktivitenin, özellikle öğleden sonra yapılanın, olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir. Egzersiz ayrıca endişeden uzaklaşarak anksiyeteyi hafifletir, ancak bu sadece bir yönüdür. Egzersiz, anksiyetenin en belirgin fiziksel semptomlarından biri olan kas gerginliğini dağıtır. Ayrıca beyin frontal loblarını etkinleştirir ve böylece amigdala üzerindeki yürütme kontrolünü ve gerçek veya algılanan tehditlere karşı tepkiyi geri kazandırır.
Anksiyete tamamen tedavi edilebilir mi?
Tüm kanıtlar, anksiyete bozukluklarının kronik bir seyir izlediğini göstermektedir. Bununla birlikte, semptomların şiddeti genellikle doğal olarak dalgalanır ve özellikle yaygın anksiyete bozukluğu ve panik bozukluğunda nüks ve remisyon dönemleri bulunur. Buna karşın, semptomlar genellikle sosyal anksiyete bozukluğunda daha kroniktir ve özellikle 50 yaşına kadar devam edebilir.
Hastalar, dikkat odağında olma veya yetkililere konuşma korkusunu sürdürürler. Aslında, 50 yaş ve üstü insanlarda hala yaygın olan tek anksiyete bozukluğu genel anksiyete bozukluğudur. Anksiyete kapasitesini insan deneyiminden çıkarmak hem mümkün değildir hem de istenmez. Psikoterapi, anksiyeteyi yaşam boyunca yönetmek için önemli beceriler sunan ve sıkı bir şekilde test edilmiş bir yöntemdir.
Bir yanıt yazın