Travma sonrası stres bozukluğunu, kişinin kendisinin ya da bir başkasının yaşadığı korkunç bir olayla beraber tetiklenen ve kişiyi zorlu bir zihinsel süreç yaşatan bir ruhsal sağlık sorunu olarak açıklayabiliriz. TSSB’ye sahip kişi, travma ile beraber zorlu bir zihinsel süreçten geçer. Travmatik süreç bazen öyle zorlar ki, kişi zaman zaman yaşanılan olayı tekrar yaşıyormuş gibi çeşitli görüntüler görüntüler görebilmektedir. Travma sonrası stres bozukluğu savaş, doğal felaketler, araba kazası, önemli bir yakının hastalığı ya da ölümü, cinsel saldırı gibi olaylar sonrası gerçekleşmektedir.

TSSB dört adet ayrı semptom grubuna ayrılmaktadır. Bu dört grup şu şekilde aşağıda sıralanmıştır:

Geçici Anılar:

Yaşanılan travmatik anıyı, tekrar yaşıyormuş gibi hisseder ve bu anının görüntülerini flashback şeklinde görebilir.

Travmatik olayı hatırlatan herhangi bir nesne, düşünce gibi şeyler fiziksel olarak reaksiyonlara (baş ağırıs, kaslarda kasılma, çarpıntı vs.) neden olabilir.

Kişi, yaşadığı olayı rüyalarında tekrar tekrar görebilir.

Travmatik olayın hafızada devamlı bir şekilde dönüp durmasıyla beraber kişinin günlük hayattaki tüm işlevselliği bozulabilir.

Kaçınma:

Kişi yaşanılan olay hakkında konuşmaktan kaçınmaya başlar ya da olayı hatırlatacak düşüncelerden kaçınmaya çalışır.

Travmatik olayı hatırlatabilecek insanlardan, yerlerden ve etkinliklerden kaçınmaya çalışır.

Düşüncelerdeki ve ruh halindeki olumsuz değişiklikler:

Geleceğe karşı umutsuz bir bakış açısıyla bakabilir.

Yaşanılan travmatik anının ayrıntıları hafızada silinebilir.

Kişi kendini yalnız ve insanlardan uzaklaşmış hissedebilir.

Eskiden yapmakta hoşlandığı etkinlikler, kişiye artık ilgi çekici gelmeyebilir.

Fiziksel ve duygusal belirtiler:

Alkol ve madde kullanımı

Gece uykuya dalmada güçlük

Konsantrasyon eksikliği

Suçluluk ve utanç

Genel bir öfke hali

Konsantrasyon güçlüğü

Görüldüğü üzere travmatik deneyim sonrası kişi ciddi belirtiler yaşamakta ve hayatını ciddi derecede etkileyecek semptomlar görmektedir. Ancak şunu unutmamalısınız ki her travmatik deneyim sonrası(ölüm,savaş,araba kazası vs.) kişide tssb görülmez. Kişide bir aylık bir yas sürecinin görülmesi doğal ve beklenen bir durumdur. Hatta kişinin bu bir aylık süreçte hiçbir belirti göstermemesi bir sorun olarak gözükebilir. Bu bir aylık süreçte uyku ve yemek düzeniniz değişiklikler gösterebilir, günlük aktiviteleri yapmak istemeyebilirsiniz. Ancak çoğu insan bir aylık süreçten sonra saydığımız belirtileri daha az yaşamaktadır. TSSB teşhisinin konulması için yukarıda sayılan belirtilerin en az bir aylık bir süreçten sonra aynı düzeyde devam etmesi gerekmektedir.

Eğer bu semptomları uzun süredir yaşıyorsanız, kesinlikle kendinizi zayıf ve çaresiz görmeyin. Özellikle savaş, doğal afet ve cinsel saldırılarda TSSB gelişme olasılığı çok yaygındır. Bunun yanında sosyal destek de travma sonrası gelişen belirtilerin yoğunluğunu azaltabilmektedir.

Evet bu belirtileri yaşıyorum. Peki iyileşebilir miyim?

Evet, TSSB tedavi edilebilir bir zihinsel sağlık sorunudur. Bir uzman yardımıyla alacağınız yardım, tedavi sürecinizin başarıyla geçmesini sağlar. Unutmayın ki, yıllar geçse bile travmalardan ve bu travmaların etkilerinden kurtulabilirsiniz.

TSSB Nasıl Tedavi Edilir?

Öncelikle şundan söz etmeliyiz ki, evet travmalarınızdan kaçıyor olabilirsiniz. Bunlarla yüzleşmek gerçekten zordur. Hatta bu kaçınma davranışı sonucu, kısa vadede iyi bile hissedebilirsiniz. Ancak uzun vadede kendinizi şu ankinden daha kötü hissedebilirsiniz. Bu nedenle çeşitli terapi teknikleri, TSSB tedavisi için oldukça işlevsel olacaktır. TSSB’nin tedavisinde, uygulanan terapi yöntemleri çeşitlilik göstermektedir.

Aşağıda en etkili ve travmaların tedavisinde en çok uygulanan psikoterapatik yöntemlerden söz edilmiştir:

Bilişsel Davranışçı Terapi: Travma sonrası stres bozukluğunun tedavisinde BDT, kabul gören ve fayda sağlayan bir tekniktir. Travma sonrası kişide oluşan düşünce kalıplarını ve yorumlayış biçimindeki çarpıtmaların değiştirilmesi amaçlanmaktadır. Buna göre, kişinin travmasıyla başa çıkmak için uyguladığı yöntemleri daha işlevsel hale getirilmesi ve kişinin TSSB ile başa çıkma becerisinin arttırılması hedeflenmektedir.

EMDR: Bu yöntem, TSSB’nin tedavisinde kişinin travmatik yaşantısıyla alakalı olan süreçlerini yeniden işlemlemektedir. Kişinin travması hakkındaki duygularını, düşüncelerini ve bedensel olarak duyumlarını kaldırmayı amaçlamaktadır.

Bu terapi yöntemlerinin yanı sıra bir psikiyatrist kontrolünde, duygudurumu düzenlemek amacıyla antidepresan kullanımı da önerilebilmektedir. Terapi ve ilaç tedavisinin aynı anda kullanılması, sorununun çözülme şansını arttırmaktadır.