Ne kadar çok isteseniz de, ne kadar çok sevseniz de bir bebeğe sahip olmak stres oluşturan bir durumdur. Uykusuz kalmak, yeni sorumluluklar, kendinize zaman ayıramamak durumları ortaya çıktığı için, birçok yeni annenin duygusal gerginlik yaşamaları hiç de şaşırtıcı değil. Bebek sahibi olduktan sonra kısa bir depresif hal normaldir ancak semptomlarınız birkaç hafta sonra kaybolmazsa veya daha da kötüleşirse doğum sonrası depresyon olarak bilinen postpartum depresyon yaşıyor olabilirsiniz. Kendinizi daha iyi hissetmek ve anneliğin keyfini sürmek için yapabileceğiniz çok şey var.

Yaşadığınız geçici bir değişim mi yoksa doğum sonrası depresyon mu?

Daha yeni bebeğiniz oldu. Mutlu olmayı umuyordunuz. Bunu arkadaşlarınız ve ailenizle birlikte kutlamayı düşünüyordunuz. Ama kutlamak yerine ağlamak istiyorsunuz. Oysa yorgunluk, endişe ve ağlamak değil; sevinç ve heyecana hazırlanmıştınız. Bunu beklemiyordunuz.

Hafif depresyon, anksiyete ve ruh halinizdeki değişiklikler yeni annelerde yaygındır. Kadınların çoğu doğumdan sonra bunu yaşar. Bu tam olarak doğumdan sonraki stres, izolasyon, uyku yoksunluğu ve yorgunluk sonrasında hormonların ani değişimiyle duygusal çöküş anlamına geliyor. Kendinizi sürekli ağlamaklı, bunalmış ve duygusal açıdan kırılgan hissedebilirsiniz. Genellikle doğumdan sonraki ilk birkaç gün içinde başlayacak ve bir haftada zirveye ulaşacak, doğumdan sonraki ikinci haftanın sonuna doğru iyileşecektir.

Postpartum Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Doğumdan sonraki hafif depresif halden farklı olarak postpartum depresyon daha ciddi bir sorundur ve bunu göz ardı etmemelisiniz. Başlangıçta bunun ciddi olup olmadığını fark edemeyebilirsiniz. Postpartum depresyon normal bir durummuş gibi gelebilir.

Postpartum depresyon belirtileri intihar veya yeni doğanın bakımını yapamama gibi daha şiddetli ve daha uzun sürelidir Eşinizden uzaklaşmayı ve bebeğinizi dışlamayı isteyebilirsiniz. Hatta endişeniz kontrolden çıkarsa, bebeğiniz uyurken bile uyumamak veya sağlıklı beslenmemek durumunu tercih edebilirsiniz. Suçluluk ve değersizlik duyguları baskın olabilir, ölüm düşüncesi yoğunlaşabilir ve günlük öz bakım becerilerinizi ihmal edebilirsiniz. Bunların hepsi postpartum depresyon için ciddi belirtilerdir.

Postpartum Depresyon Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı yeni annelerin doğum sonrası depresyon yaşamasına neden olan tek bir sebep yoktur; fakat bir takım birbiriyle ilişkili nedenler ve risk faktörlerinin soruna katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

Hormonal değişiklikler: Doğumdan sonra kadınlar östrojen ve progesteron hormonu seviyelerinde büyük bir düşüş yaşarlar. Tiroid seviyeleri de düşebilir, bu da yorgunluğa ve depresyona neden olur. Bu hızlı hormonal değişiklikler -kan basıncındaki değişiklikler, bağışıklık sisteminin işleyişi ve yeni annelerin yaşadığı metabolizma- postpartum depresyonu (doğum sonrası depresyonu) tetikleyebilir.

Fiziksel değişiklikler: Doğurmak sayısız fiziksel ve duygusal değişiklik getirir. Fiziksel ve cinsel cazibenizi güvensiz kılarak bebek ağırlığını kaybetme zorunluluğundan kaynaklanan fiziksel ağrı ile uğraşıyor olabilirsiniz.

Stres: Bir yeni doğan bakımı kesinlikle stres oluşturur. Yeni anneler genellikle uykudan yoksundur. Buna ek olarak, bebeğinize düzgün bakım yapmanız konusunda bunalmış ve endişeli hissedebilirsiniz. İlk kez anne oluyorsanız bu değişiklikler sizi fazlasıyla zorlar.

Postpartum Depresyon İçin Risk Faktörleri

Birçok faktör doğum sonrası depresyona yatkınlığınıza neden olabilir: En önemlisi, doğum öncesi depresyon öyküsüdür, çünkü doğum öncesi süreç postpartum depresyon ihtimalinizi % 30-50’ye çıkarabilir. Hamilelik dışı depresyon öyküsü veya ailenin duygu durum bozukluğu öyküsü de bir risk faktörüdür. Diğerleri, duygusal destek eksikliği, kötü muamele ilişkisi ve mali belirsizlik gibi sosyal stres kaynaklarını içerir. Risk, gebelik amacıyla diğer ilaçları kesilen kadınlarda aniden artmaktadır.

Postpartum Psikoz Semptomları ve Belirtileri

Postpartum psikoz, doğumdan sonra ortaya çıkabilen, gerçeklikle olan temasın kaybolması ile karakterize, nadir ancak son derece ciddi bir bozukluktur. İntihar veya bebek bakımına ilişkin yüksek risk nedeniyle, hastaneye kaldırma genellikle anneyi ve bebeği güvende tutmak için gereklidir.

Postpartum psikoz, genellikle doğumdan sonraki ilk iki hafta içinde ve bazen de 48 saat içinde aniden ortaya çıkar. Semptomlar şunları içerir:

• Halüsinasyonlar (gerçek olmayan şeyleri görmek veya sesleri duymak)
• Delüzyonlar (paranoyak ve irrasyonel inançlar)
• Aşırı ajitasyon ve endişe
• İntihar düşünceleri veya eylemleri
• Karışıklık ve yönelim bozukluğu
• Hızlı ruh hali değişimleri
• Tuhaf davranış
• Yemeyi veya uyumayı reddetme
• Bebeğinize zarar verme veya öldürme düşünceleri

Postpartum psikoz acil tıbbi yardım gerektiren bir durum olarak düşünülmelidir.

Postpartum depresyon ile baş etme 1: Bebeğinizle güvenli bir bağ oluşturun

Anne-çocuk arasındaki duygusal bağlanma süreci bebeklik çağındaki en önemli görevdir. Sözsüz ilişkinin başarısı, bir çocuğun kendisini tam olarak geliştirecek kadar güvende hissetmesini sağlar ve nasıl etkileşeceğini, iletişim kurmasını ve yaşam boyunca ilişkileri nasıl şekillendireceğini etkiler.

Anne bebeğin fiziksel ve duygusal gereksinimlerine karşı sıcak ve tutarlı bir şekilde karşılık verdiğinde, güvenli bir bağ oluşturulur. Bebeğiniz ağlarken, hızlı bir şekilde onu rahatlatırsınız. Bebeğinize gülümseyerek yanıt verirsiniz. Birbirinizin duygusal sinyallerini tanıyorsunuz ve buna karşılık veriyorsunuz.

Postpartum depresyon bu bağlanmayı kesebilir. Depresif anneler zaman zaman sevecen ve dikkatli olabilir, ancak diğer zamanlarda olumsuz tepki verebilir veya hiç yanıt vermeyebilir. Postpartum depresyonu olan anneler bebekleri ile daha az etkileşime girme eğilimindedirler ve emzirmek, çocukla oynamak ve bir masal okumak daha az olasıdır. Ayrıca yeni doğanlarına bakma biçiminde tutarsız olabilirler.

Bununla birlikte, bebeğinizle bağ kurmayı öğrenmek sadece çocuğunuza fayda sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bir anne olarak sizi daha mutlu ve daha emin hissettiren endorfinleri bırakarak size yarar sağlar.

Postpartum depresyon ile baş etme 2: Başkalarından destek ve yardım alın

İnsanlar sosyaldir: Olumlu sosyal temas, stresin azaltılmasında diğer herhangi bir araçtan daha hızlı ve daha etkili bir şekilde etkili olur. Tarihsel olarak ve evrimsel bir bakış açısına göre, yeni anneler doğumdan sonra kendileri ve bebekleriyle ilgilenirken çevresindekilerden yardım alırlar. Günümüz dünyasında, yeni anneler sıklıkla kendilerini yetişkinlerle temas kurma noktasında yalnız ve yorgun hissederler. Başkalarına bağlanmak ve onlardan destek almak için bazı fikirler şunlardır:

• İlişkilerinizi öncelik haline getirin: Depresif ve savunmasız hissettiğinizde, yalnız kalmayı tercih etseniz bile, ailenize ve arkadaşlarınıza bağlı kalmak her zamankinden daha önemlidir. Kendinizi izole etmek durumunuzun daha da tedbirsiz olmasını sağlayacaktır, bu nedenle yetişkin ilişkilerinizi öncelik haline getirin. Sevdiklerinize neye ihtiyacınız olduğunu ve nasıl desteklenmek istediğinizi söyleyin.

• Duygularınızı kendinize saklamayın: Arkadaşlarınızın ve ailenizin sağlayabileceği pratik yardıma ek olarak, ihtiyaç duyulan duygusal bir çıkış noktası olarak da hizmet edebilirler. Yaşadığınız şeyleri (iyi, kötü ve çirkin) en az bir başkasıyla, tercihen yüz yüze paylaşın. O kişi karar almadan dinlemeye, güvence ve destek sunmaya istekli olduğu sürece kiminle konuştuğunuz önemli değil.

• Katılımcı olun: Destekleyici arkadaşlarınız olsa bile, anneliğin aynı döneminde olan diğer kadınları aramayı düşünebilirsiniz. Diğer annelerin de sizinle aynı endişeleri, güvensizlik ve hisleri paylaştıklarını duymak çok güven verici.

Postpartum depresyon ile baş etme 3: Kendinize iyi bakın

Postpartum depresyonu hafifletmek veya önlemek için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri kendinize iyi bakmaktır. Zihinsel ve fiziksel refahınız için ne kadar çok bakım yaparsanız, o kadar iyi hissedeceksiniz. Basit yaşam tarzı değişiklikleri, kendiniz gibi hissetmenize yardımcı olur.

• Ev işini ikinci plana atın: Kendinize ve bebeğinize öncelik verin. Kendinize ve bebeğinize konsantre olmanız için kendinize izin verin.

• Egzersiz yapın: Çalışmalar depresyon tedavisinde egzersizin ilaç kadar etkili olabileceğini gösteriyor, bu nedenle ne kadar hareket ederseniz o kadar iyi olur. Aşırıya gerek yok: her gün 30 dakikalık bir yürüyüş harikalar yaratacak. Yoga’da bulunan streching egzersizleri özellikle etkilidir.

• Dikkat meditasyonu uygulayın: Sizi daha sakin ve daha enerjik hale getirmek için dikkat meditasyonu işe yarar. İhtiyacınız olan şeyin ve ne hissettiğinizin farkında olmada size yardımcı olabilir.

• Uyumayı ihmal etmeyin: Yeni doğanla uğraşırken tam sekiz saat uyku ulaşılamaz bir lüks gibi görünebilir, ancak zayıf uyku depresyonu daha da kötüleştirir. Kocanızın veya ailenizin üyelerini mümkün olduğunca uyumanıza yardımcı olmak için ve bol miktarda dinlenmek için ikna edin.

• Dinlenmeniz ve annelik görevlerine ara vermeniz için kaliteli zaman ayırın: Sıcak bir banyo yapmak, sıcak bir fincan çay içmek veya kokulu mumlar yakmak gibi kendinizi şımartmanız için küçük yollar bulun. Masaj yaptırın.

• Yemekleri öncelik haline getirin: Depresyondayken, beslenme sekteye uğrar. Yediğiniz şeylerin anne sütünün kalitesi üzerinde etkisi vardır, bu nedenle sağlıklı beslenme alışkanlıklarınızı oluşturmak için elinizden geleni yapın.

• Günı şığına çıkın: Güneş ışığı iyidir, bu nedenle günde en az 10-15 dakika güneş ışığı almaya çalışın.

Postpartum depresyon ile baş etme 3: Eşinizle olan ilişkiniz içim zaman ayırın

Boşanmaların yarısından fazlası bir çocuğun doğumundan sonra gerçekleşir. Birçok erkek ve kadın için, eşleri ile olan ilişki duygusal ifade ve sosyal bağlantının birincil kaynağıdır. Yeni bir bebeğin talepleri ve ihtiyaçları, çiftlerin bir süre, enerji ve düşünce bağlarını korumak için koymadığı sürece bu ilişkiyi bozabilir ve kırabilir.

• Günah keçisi aramayın: Uykusuz gecelerin stres ve sorumlulukları sizi rahatsız edebilir ve bitkin hissetmenize neden olabilir. Ve bu konuda bebeği suçlayamayacağınız için, eşiniz üzerinde hayal kırıklıklarınızı gidermek çok kolaydır. Parmakla işaret etmek yerine, birlikte olduğunuzu unutmayın. Ebeveynlik zorluklarını bir takım olarak ele alırsanız, daha da güçlü bir birim haline geleceksiniz.

• İletişim hatlarını açık tutun: Bir bebeğin doğumunu izleyen roller ve beklentiler de dahil olmak üzere birçok şey değişir. Birçok çift için önemli bir gerginlik kaynağı, çocuk bakım ve ev sorumluluklarının bebek sonrası bölünmesidir. Bu konular hakkında konuşmak önemlidir. Eşinizin, nasıl hissettiğinizi veya neye ihtiyacınız olduğunu bilmediğini düşünmeyin. Romantik veya maceraperest olmak için kendinize baskı yapmayın (ikiniz de buna uygun değilseniz). Birlikte 15-20 dakika harcamak bile yakınlık duygularınızda büyük bir fark yaratabilir.

Postpartum Depresyonlu Yeni Bir Anneye Yardım Etmek

Sevdikleriniz pospartum depresyon geçiriyorsa, yapabileceğiniz en iyi şey destek vermektir. Onun çocuk bakımı görevlerinde mola vermesini sağlayın, ona kulak verin, sabırlı olun ve anlayış gösterin. Kendinize de dikkat etmeniz gerekiyor. Yeni bir bebeğin ihtiyaçlarını gidermek, hem anne hem de baba için zor.

Eşinize Nasıl Yardım Edebilirsiniz?

• Onu duygularından bahsetmeye teşvik edin: Onu yargılamadan veya çözümler önermeden dinleyin. Her şeyi düzeltmeye çalışmak yerine, orada olmaya çaba gösterin.

• Evde yardım teklif edin: Ev işleri ve çocuk bakım sorumluluklarını yerine getirin. En önemlisi de yardım istemesini veya sormasını beklemeyin

• Onun kendine vakit ayırdığından emin olun: Dinlenme ve gevşeme önemlidir. Onu mola vermek, bir bebek bakıcısı kiralamak veya bazı gece randevuları zamanlamak için teşvik edin.

• Seks yapmaya hazır değilse sabırlı olun: Depresyon cinsel performansı etkiler, bu yüzden onun moda girmesini bekleyin. Ona fiziksel sevginizi sunun, fakat seks için zorlamayın.

• Onunla yürüyüşe çıkın: Egzersiz yapmak depresyonda büyük bir düşüşe neden olabilir., İkiniz için günlük bir ritüelle yürümeye gayret edin.

Postpartum Depresyon Tedavisi

Kendi kendine yardım ve ailenizin desteğine rağmen, doğum sonrası depresyon ile hala uğraşıyorsanız, profesyonel bir tedavi isteyebilirsiniz.

• Bireysel terapi ya da evlilik danışmanlığı: İyi bir psikoterapist, annelik davranışlarınızı başarıyla sergilemenize yardımcı olabilir. Eğer evde desteklenmiyor gibi hissediyorsanız, evlilik terapisi çok yararlı olabilir.

• Antidepresanlar: Kendiniz veya bebeğiniz için yeterli derecede işlev gösteremiyorsanız postpartum depresyon vakaları için, antidepresanlar bir seçenek olabilir. Bununla birlikte, ilaç bir doktor tarafından yakından izlenmelidir. Diğer taraftan ilaç kullanımı psikoterapi eşliğinde daha etkili olmaktadır.

• Hormon tedavisi: Östrojen replasman tedavisi bazen doğum sonrası depresyona yardımcı olabilir. Östrojen genellikle bir antidepresanla birlikte kullanılır. Hormon tedavisi ile birlikte gelen riskler vardır, bu yüzden doktorunuzla sizin için en iyi ve en güvenli olan hakkında konuşmaya dikkat edin.

Memet Ali Kaymaz