Bu yazıda “EMDR: Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme” kitabının “EMDR Prosedürünün Ana Hatları” başlıklı bir bölümünü paylaşıyorum.
EMDR’ın açıklanması: (EMDR yönteminin açıklanmasında kullanılan kelimeler danışanın yaşına, geçmişine, deneyimlerine ve bilgi düzeyine bağlıdır.)
“Bir travma meydana geldiğinde orijinal resim, sesler, düşünceler ve duygular sinir sisteminde kilitleniyor gibi görünmektedir. EMDR’da kullandığımız göz hareketleri sinir sisteminin kilidini açıp beynin deneyimi işlemesine izin verir. Muhtemelen bu REM ya da rüya sırasında da gerçekleşmektedir -göz hareketleri bilinçdışı materyalin işlenmesine yardım edebilir. İyileşmeyi sağlayanın sizin kendi beyniniz olduğunu ve kontrolün sizde olduğunu aklınızda tutmanız önemli.”
Özel yönergeler: “Burada yapacağımız şey genel anlamda sizin deneyimlediğiniz şeyin basit bir kontrolüdür. Sizden tam olarak neler olduğunu, mümkün olduğunca açık bir geri bildirimle öğrenmem lazım. Bazen bir şeyler değişecek ve bazen değişmeyecek. Size 0’dan 10’a kadar nasıl hissettiğinizi soracağım. Cevabınız bazen değişecek bazen değişmeyecek. Bu süreçte hiçbir “olması lazım” yok. O yüzden sadece neler olduğuyla ilgili geri bildirimi, bir şeyler oluyor olması gerekip gerekmediğini düşünmeden, verebildiğiniz kadar doğru bir şekilde verin. Her ne olursa olsun, olmasına izin verin. Bir süre göz hareketleri yapacağız ve sonra bunun hakkında konuşacağız.”
Dur işareti: “Eğer herhangi bir anda durmanız gerektiğini hissederseniz elinizi kaldırın.”
Uygun uzaklığı belirlemek: “Bu uzaklık ve hız sizin için uygun mudur?”
Konuyu sunmak: “Bugün hangi olay üzerinde çalışmak istersiniz?”
İmge: “Hangi imge, olayın en kötü kısmını temsil ediyor?”
Negatif kognisyon (NK): “Hangi kelimeler bu imgeyle en uyumlu olanlardır ve sizin kendinizle ilgili şu anki fikrinizi en iyi şekilde ifade eder.” (Danışanın bu ifadeyi geniş zamanda ve “ben” diye başlayarak ifade etmesini sağlayın. Bu ifade güncel olarak geçerli olan, kendine negatif göndermede bulunan bir kognisyon olmalıdır.)
Pozitif kognisyon (PK): “Bu resmi/olayı aklınıza getirdiğinizde, şu an kendinizle ilgili neye inanmayı isterdiniz.?” (Bu resmi/olayı aklınıza getirdiğinizde, şu an kendinizle ilgili neye inanmayı isterdiniz.?” (Bu, güncel olarak arzulanan, kendine pozitif göndermede bulunan bir kognisyon olmalıdır.)
VOC (sadece PK için): “Bu resmi/olayı aklınıza getirdiğinizde bu (pozitif kognisyon) size 1’den 7’ye kadar bir ölçekte hangi düzeyde doğru geliyor?”
Duygular/hisler: “Bu resmi/olayı ve bu kelimeleri [negatif kognisyon] aklınıza getirdiğinizde, şu an hangi duyguları hissediyorsunuz?”
SUD’ler: “0’ın rahatsızlığın olmaması ya da nötr olmak olduğu, 10’un hayal edilebilecek en yüksek rahatsızlık olduğu 0-10 aralığındaki ölçekte, bu imge sizi ne düzeyde rahatsız ediyor?”
Beden duyumunun yeri: “Bedeninizde [rahatsızlığı] nerede hissediyorsunuz?”
Duyarsızlaşma: “Sizden şunu rica ediyorum: O resmi ve olumsuz kelimeleri [negatif kognisyonu tekrar edin] düşünün. Bedeninizde bunu nerede hissettiğinizi fark edin ve parmaklarımı takip edin.”
- Göz hareketlerine yavaşça başlayın. Danışan hareketi tolere edebildiği sürece hızı artırın.
- Yaklaşık olarak her 12 harekette, ya da görünen bir değişim olduğunda, “İşte bu. Güzel. İşte bu.” diyerek yorumda bulununn.
- Danışana şu yorumu yapmak faydalıdır (özellikle danışan bir abreaksiyon yaşıyorsa): “İşte bu. Bunlar eskide kaldı. Sadece fark et.” (Hızlanan tren metaforunu da kullanın.)
- Biz göz hareketi setinden sonra danışanı (Kafanı boşalt” ve/veya “Çıkıp gitmesine izin ver ve derin bir nefes al” diyerek yönlendirin.
- “Şimdi ne düşünüyorsunuz?” ya da “Şimdi neyi fark ediyorsunuz?” diye sorun.
- Eğer danışan bir hareket olduğunu bildiriyorsa “Bununla kal” deyin (danışanın kelimelerini tekrar etmeden). Yerleştirme yapılmadan önce danışanın SUD ölçümünde 0 ya da 1 bildiriyor olması gerekmektedir.
Pozitif kognisyonun yerleştirilmesi (arzulanan pozitif kognisyonun orijinal anı ya da imge ile bağlantısını kurmak):
- “Kelimeler [pozitif kognisyonu tekrar edin] hala uyuyor mu ya da daha uygun olduğunu düşündüğünüz başka bir fozitif ifade var mı?”
- “Orijinal olay ve bu kelimeler [seçilen pozitif kognisyon] hakkında düşünün. 1 tamamen yanlış 7 tamamen doğru ise, bunlar size ne kadar doğru geliyor?”
- “İkisini beraber düşünün.” Danışanı bir göz hareketi setine yönlendirin. “1’den 7’ye bir ölçekte, orijinal olayı düşündüğünüzde [pozitif ifadenin] şimdi ne düzeyde doğru olduğunu hissediyorsunuz?”
- VOC. Her setten sonra VOC’yi ölçün. Danışan 6 ya da 7 değeri bildirse de, bunu güçlendirmek için göz hareketi kullanın ve geçerlilik artık güçlenmez hale gelene kadar devam edin. Daha sonra beden taramasına geçin.
- Eğer danışan 6 ya da daha az bir değer bildirirse, uygunluğu kontrol edin ve engelleyici inancı (eğer gerekirse) ek yeniden işleme ile ele alın.
Beden taraması: “Gözlerinizi kapayın, olaya ve pozitif kognisyona odaklanın ve zihinsel olarak bedeninizi tarayın. Eğer bir şey hissederseniz bana söyleyin.” Eğer bir duyum bildirilirse göz hareketi seti uygulayın. Eğer bu duyum olumlu/rahatlatıcı bir duyumsa, olumlu duyguyu güçlendirmek için göz hareketi seti yapın. Eğer bir rahatsızlık hissi bildirilirse rahatsızlık yatışana kadar yeniden işleme yapın.
Kapanış (deneyim hakkında bilgilendirme): “Bugün yaptığımız işleme seans sonrasında da devam edebilir. Yeni şeyler kavrama deneyimi yaşayabilir ya da yaşamayabilirsiniz. Yaşarsanız, sadece ne deneyimlediğinizin farkına varın. Deneyiminizin bir fotoğrafını çekin (gördüğünüz, hissettiğiniz, düşündüğünüz şeyin ve tetikleyicinin) ve not alın. Bir sonraki sefere bu yeni materyal üzerinde çalışabiliriz. Eğer gerekli olduğunu hissederseniz beni arayın.”