Çocuk istismarı ve ihmali nedir?

Çocuk istismarı, morarma ve kırık kemikten daha fazlasıdır. Fiziksel istismar en çok görülen olsa da, duygusal istismar ve ihmal gibi diğer istismar türleri de derin, kalıcı izler bırakmaktadır. Daha önce tacize uğramış olan çocuklar yardım alırlar; süreci iyileştirmek yerine döngüyü iyileştirmek ve engel olabilmek onlara daha yaşanılacak bir dünya sunmak adına daha iyidir. İstismar belirtilerini ve müdahale etmek için neler yapabileceğinizi öğrenerek bir çocuğun yaşamında büyük fark yaratabilirsiniz.

Çocuk İstismarını ve İhmalini Anlama

Yaptığı izlerden dolayı fiziksel istismar şok etkisi yaratmakla birlikte, tüm çocuk istismarları açıkça görülmemektedir. Çocukların ihtiyaçlarını göz ardı ederek, onları denetimsiz, tehlikeli durumlara sokmak veya bir çocuğa kendini değersiz veya aptal hissettirmek, çocuk istismarıdır. Çocuk istismarının türüne bakılmaksızın, sonuç ciddi duygusal zararlar oluşturur.

Çocuk İstismarı ve İhmaline İlişkin Yanlışlar ve Doğrular

Yanlış: Yalnızca şiddet içeriyorsa istismardır.

DOĞRU: Fiziksel istismar çocuk istismarının sadece bir türüdür. İhmal ve duygusal istismar da zararlı olabilir ve daha derinden ilerler; çünkü duygusal istismar ve ihmalde diğerlerinin müdahale etme olasılığı daha düşüktür.

Yanlış: Sadece kötü insanlar çocuklarını istismar eder.

DOĞRU: Sadece “kötü insanlar” ın çocuklarını kötüye kullandıklarını söylemek kolay olsa da, bu her zaman siyah ve beyaz kadar net değildir. Tüm istismarcıların kasıtlı olarak kendi çocuklarına zarar vermediği bilinmektedir. Birçoğu istismarın nedenini anlayamamakta ve ebeveyn olmanın başka yollarını bilemektedir. Diğerleri zihinsel sağlık sorunları veya madde bağımlılığı sorunu ile mücadele ediyor olabilir.

Yanlış: “İyi” ailelerde çocuk istismarı olmaz.

DOĞRU: Çocuk tacizi sadece fakir ailelerde veya kötü mahallelerde gerçekleşmez. Tüm ırksal, ekonomik ve kültürel çizgileri aşar. Bazen dışarıdan her şeyi görünen aileler, kapalı kapılar ardında farklı bir hikaye saklıyor olabilirler.

Yanlış: Çocuk istismarı yapanlar yabancı kişilerdir.

DOĞRU: Yabancılar tarafından istismar olmasına rağmen, çoğu istismar eden kişi aile üyeleridir veya aileye yakın kişilerdir.

Yanlış: İstismar edilen çocuklar her zaman istismarcı olarak yetişir.    

DOĞRU: İstismara uğrayan çocukların döngüyü yetişkin olarak tekrarlama eğiliminde oldukları, çocukken yaşadıklarını bilinçsizce tekrar ettikleri doğrudur. Öte yandan, çocuk istismarından kurtulan birçok yetişkin, çocuklarını, geçtikleri şeylere karşı korumak ve mükemmel ebeveyn haline gelmek için güçlü bir motivasyona sahiptir.

Çocuk İstismarının ve İhmalinin Etkileri

Her türlü çocuk istismarı ve ihmali, kalıcı izler bırakır. Bu yara izlerinden bazıları fiziksel olabilir ancak duygusal yara izi, yaşam boyunca uzun süren etkilere sahiptir; çocuğun benlik hissi, sağlıklı ilişkiler kurma becerisi ve evde, iş yerinde ve okulda çalışma kabiliyetine zarar verir. Bazı etkiler şunları içerir:

• Birine güvenmede ve ilişki kurmada güçlük çekme. Ebeveynlerine güvenemiyorsan kime güveneceksin? Çocuktan sorumlu olan kişi tarafından istismar edilme, en temel ilişkiyi henüz çocukken zarara uğratır; bakımınızdan sorumlu kişi tarafından karşılanan fiziksel ve duygusal gereksinimlerinizi güvenle ve güvenilir bir şekilde alma hakkınız varken, istismar edilince, insanlara güvenmeyi öğrenmek veya kimlerin güvenilir olduğunu bilmek çok zorlaşır. Bu, istismar edilmekten korkarak ilişkileri sürdürmekte güçlük çekilmesine neden olur. Yetişkinin gerçekleştirdiği bu ihmal veya suiistimal, çocukta sağlıklı olmayan ilişkilere neden olabilir.

• Temel “aşırı değersiz” ya da “hasar görme” duyguları. Eğer çocukken aptal olduğunuzu veya iyi olmadığınızı size defalarca söyledilerse, bu temel duyguların üstesinden gelmek çok zordur. Onları gerçek gibi yaşayabilirsiniz. İstismar ve cinsel tacizden kurtulan çocuk utanç içinde, çoğunlukla zarar görme hissi ile mücadele eder.

• Duyguların düzenlenmesindeki zorluk. İstismar edilen çocuklar duygularını güvenle ifade edemezler. Sonuç olarak, duygular beklenmedik şekillerde ortaya çıkar. Çocuk istismarına maruz kalanlar, açıklanamayan kaygı, depresyon veya öfke ile mücadele edebilir. Acımasız duyguları uyuşturmak için alkol veya uyuşturucuya yönelebilirler.

Çocuk İstismarının Farklı Türlerini Tanımak

İstismar davranışı birçok biçimde olabilir, ancak ortak payda çocuğun duygusal olarak etkilenmesidir. Çocuklar, ebeveynlerinin güvenilir olmasını beklerler. İstismara uğrayan çocuklar, ailelerinin nasıl davranacağını önceden tahmin edemezler. Onların dünyası, kuralları olmayan, öngörülemeyen, korkutucu bir yer haline gelir. İstismar bir tokat, sert bir yorum, endişeli bir sessizlik veya bu akşam masada akşam yemeği olup olmayacağını bilmemek olsun fark etmez, sonuçta, güvensiz, kayıtsız ve yalnız hisseden bir çocuktur.

Duygusal istismar

Tekmeler veya yumruklar kemiklerime zarar verebilir, ancak sözlerin bana asla zarar vermeyeceğini mi düşünüyorsun?

Bu eski sözün aksine, duygusal istismar bir çocuğun zihinsel sağlığına veya toplumsal gelişimine ciddi hasar verebilir. Duygusal çocuk istismarına örnekler şunları içerir:

1. Çocuğu küçümsemek, utandırmak ve küçük düşürmek
2. Bağırarak seslenme ve diğerleriyle olumsuz karşılaştırmalar yapma
3. Çocuğa sürekli “iyi değilsin”, “değersizsin”, “kötüsün” veya “hatalısın” demek
4. Yakından bağırmak, tehdit etmek veya zorbalık etmek
5. Ceza olarak onu görmezden gelerek reddetmek, ona sessiz kalma cezası vermek
6. Çocukla sınırlanmış fiziksel temas – sarılma, öpme veya diğer sevgi işaretleri
7. Çocuğa aileden başka birini istismar edeceğinin söylenmesi ve onun korkutulması, (diğer ebeveynin, kardeşin veya bir evcil hayvanın istismar edilmesi gibi).

İhmal

Çocuk ihmali, bir çocuğun temel ihtiyaçlarını (yiyecek, giyecek, hijyen veya gözetim) yeterli seviyede bulamamasıdır. Çocuk ihmalinin farkına varmak kolay değildir. Bazen bir ebeveyn, ciddi bir yaralanma, tedavi edilmemiş depresyon veya kaygı gibi nedenlerle fiziksel veya zihinsel olarak bir çocuğa bakamayabilir. Bazen alkol veya uyuşturucu kullanımı, çocuğun güvenliğini koruma kabiliyetini ciddi şekilde etkiler.

Yaşı biraz daha büyük olan çocuklar, ihmal edildiklerini pek açığa vurmazlar. İhmal edilen çocuklar fiziksel ve duygusal gereksinimlerini karşılayamasalar bile bunu herkesten saklayabilirler.

Fiziksel istismar

Fiziksel istismar, çocuğa bedensel olarak zarar vermek demektir. Çocuğa zarar vermek için kasıtlı bir girişimin sonucu olabilir, ancak her zaman değil. Ayrıca, bir çocuğu kemerle bağlama gibi ciddi disiplinlerden ve çocuğun yaşına veya fiziksel durumuna uygun olmayan fiziksel cezalardan kaynaklanabilir. Birçok fiziksel istismar eden ebeveyn ve bakıcı, eylemlerinin basit disiplin yöntemi olduğunda ısrar eder; bu da çocukların davranışlarını öğrenmesini sağlamanın yollarıdır. Fakat fiziksel cezanın disipline girmesi ve fiziksel istismar arasında önemli bir fark vardır. Çocukları disiplin altına alma meselesi, onları korkutmadan yanlışı öğretme meselesi olmalıdır.

Disiplin ve fiziksel istismar arasındaki fark

Fiziksel istismarda, fiziksel disiplin biçimlerinin aksine, şu unsurlar mevcuttur:

Tahmin edilemezlik. Çocuk, ebeveynin hangi beklentisini karşılamayacağını asla bilemez. Belirgin sınırlar veya kurallar yoktur. Çocuk sürekli olarak hangi davranışın fiziksel bir saldırıya yol açacağından emin olamayacak kadar endişelidir.

Öfkeye kapılmak. Fiziksel istismara başvuran anne ve babalar, çocuğa sevgiyle öğretme motivasyonundan değil, tamamen öfkeden dolayı kontrol etmek istemektedirler. Anne ne kadar kızdıysa, istismar o kadar yoğun olur.

Davranışı kontrol etmek için korku kullanma. Fiziksel istismar gerçekleştiren ebeveynler, çocuklarının istenen davranışlarını sağlamak için onları korkutma yolunu seçerler; bu nedenle “çocuklarını sınırda tutmak” için fiziksel istismar uygularlar. Ancak, çocukların gerçekten öğrendikleri şey, başkalarına bir şey öğretmek veya kabul ettirmek için dayak yöntemini kullanabilecekleridir.

Cinsel istismar: Gizli çocuk istismarı

Çocukların cinsel istismarı, suçluluk ve utanç etmenleri yüzünden özellikle karmaşık bir istismar şeklidir. Cinsel istismarın her zaman vücudun temasını içermediğini bilmek önemlidir. Çocuğu cinsel durumlara veya materyallere maruz bırakmak cinsel olarak taciz edici nitelikte olup, bir yetişkinin çocuğa dokunması şart değildir.

Cinsel istismar haberleri korkutucu olsa da, daha da korkutucu olan şey, cinsel istismarın çoğunlukla çocuğun bildiği ve güvenebileceği birinin elinden olmasıdır – çoğunlukla akrabalarını kapsar. Ve birçok kişinin inandığının aksine, sadece risk altında olan kız çocukları değildir. Hem erkek hem de kızlar, cinsel istismara maruz kalabilirler. Aslında, erkek çocukların cinsel istismarı, utanç ve damgalanma nedeniyle daha az rapor edilmektedir.

Çocuk cinsel istismarında utanç ve suçluluk problemi

Cinsel tacizin neden olabileceği fiziksel hasarın yanı sıra, duygusal hasarlar da güçlü ve çok kapsamlıdır. Cinsel istismara uğrayan çocuklar utanç ve suçluluk nedeniyle işkence görürler. İstismardan sorumlu olduklarını veya bir şekilde istismarı kendilerine çektiklerini hissedebilirler. Bu, büyüdükçe kendi kendine nefret uyandıran ve cinsel sorunlara, çoğunlukla aşırı derecede karışıklığa ya da samimi ilişkilere sahip olamamasına neden olabilir.

Cinsel istismarın ayıbı, çocukların itiraf etmesini zorlaştırıyor. Başkalarının onlara inanmayacağından, onlar kızacağından veya ailenin parçalanacağından endişelenebilirler. Bu zorluklardan dolayı, cinsel tacizle ilgili yanlış suçlama yaygın değildir, bu nedenle bir çocuk size güveniyorsa onu ciddiye alın, görmemezlikten gelmeyin.

Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirtileri

Çocuk istismarı her zaman açık değildir. Ancak, istismar ve ihmal konusundaki yaygın belirtilerden bazılarını öğrenerek mümkün olduğunca çabuk bir şekilde sorunu tespit edebilirsiniz ve hem çocuğa hem de istismar eden kişiye ihtiyaç duydukları yardımı sağlayabilirsiniz. İstismar eden kişiye yardım derken bizim toplumumuzda bazen iftiraya uğrayan kişiler olabiliyor veya istismar eden kişi psikolojik bir hastalıktan ötürü buna kalkışabiliyor.

Çocuklarda Duygusal İstismarın Belirtileri

•  Aşırı geri çekilmiş, korkan veya yanlış bir şeyler yapmak konusunda endişeli olması
• Aşırı davranışlar gösterir (son derece uyumludur veya aşırı derecede zorlayıcıdır, aşırı derecede pasif veya aşırı agresiftir)
• Uygun olmayan bir şekilde yetişkin gibi davranmak (diğer çocuklarla ilgilenmek) veya uygun olmayan biçimde çocuklaşmak (sallanmak, başparmak emmek,)

Çocuklarda Fiziksel İstismarın Belirtileri

• Sık yaralanmalar veya açıklanamayan morluklar, ısırıklar veya kesikler
• Her zaman tetikte olmak, sanki bir şeylerin olacağını bekliyor gibi.
• Yaralanmalar, bir el veya kemer izi
• Dokunulmaktan kaçma, ani hareketlerde parlama veya eve gitmekten korkma
• Sıcak günlerde uzun kollu gömlekler gibi yaralanmaları örtbas etmek için uygun olmayan giysiler giyer.

Çocuklarda Cinsel İstismarın Belirtileri

• Yürüyüşünde veya oturmasında sorun vardır
• Yaşına uygun olmayan şekilde cinsel eylemlere ilgi duyar, hatta baştan çıkarıcı davranışlar sergileyebilir
• Belirgin bir gerekçe olmaksızın, belirli bir kişiden kaçınmaya gayret gösterebilir
• Kıyafetlerini başkalarının karşısında değiştirmek ya da fiziksel aktivitelere katılmak istemeyebilir
• Özellikle 14 yaşın altındaki bir gebelik
• Evden kaçabilir

Çocuk İstismarı ve İhmali İçin Risk Faktörleri

Çocuk istismarı ve ihmali, her türlü ailede görülebilirken, dışarıdan mutlu görünenlerde bile, çocuklar bazı durumlarda daha büyük bir risk altında olabilirler.

• Aile içi şiddet. Aile içi şiddetin olması, çocuklara korkunç şekilde davranma ve duygusal olarak istismar etme. Anne, çocuğunu korumak için elinden gelenin en iyisini yapsa ve fiziksel olarak istismar edilmelerini önlüyor olsa bile, durum yine de son derece zararlı olabiliyor.

• Alkol ve uyuşturucu kullanımı. Bir alkol veya uyuşturucu bağımlılığıyla yaşamak, çocuklar için çok zordur, kolaylıkla istismar ve ihmale neden olabilir. Sarhoş olan veya uyuşturucu çeken ebeveynler, çocukları bakımını yapamaz, iyi ebeveynlik kararları alamazlar ve sıklıkla tehlikeli olan dürtüleri kontrol edemezler. Maddenin kötüye kullanımı da yaygın olarak fiziksel istismara neden olur.

• Tedavi edilmemiş akıl hastalığı. Depresyon, anksiyete bozukluğu, bipolar bozukluk veya başka bir zihinsel hastalıktan muzdarip olan ebeveynler, kendilerini bile çekip çeviremezken çocukların bakımını üstlenemezler. Zihinsel rahatsızlığı olan veya travma geçiren bir ebeveyn ruhen uzakta olabilir, çocuğundan uzaklaşabilir veya yaptıklarının nedenini anlamadan öfkelenebilir. Ebeveynler için tedavi, çocuklar için daha iyi bakım demektir.

• Ebeveynlik becerilerinin eksikliği. Bazı anne-babalar iyi ebeveynlik için gerekli olan becerileri asla öğrenmezler. Örneğin genç ebeveynler, bebeklerin ve küçük çocukların bakım ve ihtiyaçları konusunda gerçekçi olmayan beklentilere sahip olabilirler. Bu gibi durumlarda, ebeveynlik sınıfları, terapi ve bakım veren destek grupları, daha iyi ebeveynlik becerileri öğrenmek için mükemmel fırsatlardır.

• Stres ve destek eksikliği. Ebeveynlikte, özellikle aileler, arkadaşlar veya toplum desteğini almadan çocuk yetiştiriyorsanız ya da ilişki sorunlarıyla veya maddi zorluklarla ilgileniyorsanız, çocuklarla ilgilenmek çok zaman alan ve zor bir iş olabilir. Özürlü bir çocuğa, bakmak da bir mücadeledir. İhtiyacınız olan desteğin alınması önemlidir, böylece çocuğunuzu duygusal ve fiziksel olarak destekleyebilirsiniz.

Çocuğunuzu Bilmeden İstismar Ediyor Olabilir misiniz?

Kendinizi bu açıklamalardan bazılarında, acı çeken biri olarak görüyor musunuz? Kızgın ve sinirli hissediyor musunuz, nerede öfkelenebileceğinizi bilmiyor musunuz? Çocukları yetiştirmek hayatın en büyük zorluklarından biridir, öfke ve hayal kırıklığını en ılımlı haliyle tetikleyebilir. Çığlık atan, bağıran veya şiddetin sürekli olduğu bir evde büyüdüyseniz, çocuklarınızı yetiştirmenin başka bir yolunu bilemeyebilirsiniz. Bir sorunuz olduğunu kabul etmek, yardım almak için atılan en büyük adımdır. Eğer rahatsız edici bir ortamda büyüdüyseniz, bu sizin için son derece zor olabilir. Çocuklar dünyalarını normal olarak yaşarlar. Sizin yetiştiğiniz ailede tokat atmak veya iteklenmek normal olabilir ya da babanız akşam eve sarhoş gelmiş olabilir. Ailenizin sizi aptal, beceriksiz veya değersiz olarak çağırması normal olabilir. Ya da annenin babanız tarafından dövülmesini izlemek normal olabilir.

Geriye dönüp neyin normal neyin kötü olduğuna bakmak bir yetişkinin yeteneğidir. İstismar ve ihmal konusunda yukarıda yazılı olan maddeleri okuyun. Bunlardan herhangi biri sizin ebeveynlik davranışlarıyla uyumlu mu? İstismar davranışını fark etmeden uyguluyor olabilir misin? Sonra aşağıdaki kısmı oku ve uygula.

Çizgiyi aştığın zamanı nasıl anlarsın?

• Öfkeni durduramazsın. Normal olarak başlayan bir kızgınlık büyük yıkımlara yol açabilir. Kendinizi kontrol etmezseniz çocuğunuza vurabilir, onu sarsabilir veya itebilirsiniz. Kendinizi yüksek sesle bağırırken bulabilir ve durmak isteseniz de duramazsınız.

• Duygusal olarak çocuğunuzdan kopuk hissedersiniz. Çocuğunuzla hiçbir şey yapmak istemediğinizi fark edersiniz. Her geçen gün, yalnız kalmak ve çocuğunuzun daha da sessiz kalmasını istersiniz.
  

• Çocuğunuzun günlük ihtiyaçlarını karşılamak imkansız görünür. Herkes çocuğuyla ilgili beslenme gibi gereksinimleri karşılarken ve çocukları okula ya da diğer etkinliklere götürmekle koşuştururken, siz bunu sürekli yapamıyor hale gelirseniz bir şeylerin yanlış olabileceğinin bir işaretidir.

• Diğer insanlar davranışlarınız ve tutumlarınız konusunda endişelerini dile getirir. Endişelerini dile getiren diğer insanları umursamamak kolay olabilir. Bununla birlikte, ne söylemek istediklerini dikkatlice düşünün. Sözler normalde saygı duyduğunuz ve güvendiğiniz birinden de gelebilir, o yüzden konuşmak isteyen insanları reddetmek, sağlıklı bir reaksiyon değildir.

Çocuk İstismarının Döngüsünü Kırmak

Çocuk istismarıyla ilgili bir geçmişiniz varsa, kendi çocuklarınıza bakarken, bastırmış olabileceğiniz güçlü hatıralarınız ve duygularınız tetiklenebilir. Bu, yeni bir çocuk doğduğunda ya da belirli bir istismar hatırladığınızda ve ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilir. Kızgınlığınızdan şaşkına dönebilir ve kendinizi kontrol edemiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Ancak duygularınızı yönetmenin ve eski kalıplarınızı kırmanın yeni yollarını öğrenebilirsiniz.

Unutmayın, çocuğunuzun dünyasındaki en önemli kişi sizsiniz. Bir değişiklik yapmak için çaba harcamalısınız ve tek başınıza gitmek zorunda değilsiniz. Yardım ve destek almalısınız.

Tepkilerinizi değiştirmek için yardım ipuçları

• Beklentilerinizin çocuklarınızın yaşına ne kadar uygun olup olmadığını bilmelisiniz. Çocukların belirli yaşlarda üstesinden gelebilecekleri konular hakkında gerçekçi beklentilere sahip olmak, normal çocuk davranışında hayal kırıklığı ve öfkeden kurtulmanıza yardımcı olacaktır. Örneğin, yeni doğanların gece boyunca uyumamaları ve uzunca bir süre sessizce oturmaları mümkün değildir.

• Yeni ebeveynlik becerileri geliştirin. Duygularınızı kontrol etmeyi öğrenmek kritik öneme sahip olmakla birlikte, bunun yerine ne yapacağınıza dair bir B planına da ihtiyacınız olacaktır. Uygun disiplin teknikleriyle ve çocuklarınız için açık sınırların belirlenmesiyle başlayın. Ebeveynlik dersleri, kitaplar ve seminerler bu bilgiyi elde etmenin bir yoludur. İpuçları ve tavsiyeler için deneyimli ebeveynlere de başvurabilirsiniz.

• Kendinize iyi bakın. Yeterli seviyede dinlenemiyorsanız ve destek alamıyorsanız ya da bunalmış hissediyorsanız, öfkeden kurtulmak zordur. Uyku yoksunluğu, küçük çocukların ebeveynlerinde yaygın olarak, huysuzluğa ve huzursuzluğa sebep olur. Bu da aslında tam olarak kaçınmaya çalıştığınız şeydir.   Profesyonel yardım alın. İstismar davranışları örüntüsü iyice yerleşmişse, istismar döngüsünü kırmak çok zor olabilir. Ne kadar denesen de kendini durduramazsın. İşte o zaman terapi, ebeveynlik dersleri veya diğer müdahaleler konusunda yardım almak için zaman gelmiştir. Çocuklarınız bunun için size teşekkür edecek.

• Duygularınızı nasıl kontrol altına alabileceğinizi öğrenin. Duygularınızı kontrol altında tutmanın ilk adımı, o sırada nelerin cereyan ettiğinin farkında olmanızdır. Çocukken istismar edildiyseniz, çocukların duygularının yelpazesine dokunmak için özellikle zor zamanlar yaşayabilirsiniz. Onları inkar etmeniz ya da bastırmış olmanız iyi bir şey değildir.

İstismara Uğramış veya İhmal Edilmiş Bir Çocuğa Nasıl Yardım Edilir?

Bir çocuğun istismar edildiğinden şüpheleniyorsanız ne yapmalısınız? Ona nasıl yaklaşmalısınız? Ya da bir çocuk size gelirse ne yapmalısınız? Bu durumda biraz şaşkın ve karışık hissetmek normaldir. Çocuk istismarı kabul edilemeyecek kadar zor konuşulacak bir konudur.

Unutmayın, istismar edilen bir çocuğun hayatında muazzam bir fark yaratabilir, özellikle de istismarı erkenden durdurmak için adımlar atarsanız. İstismara uğrayan bir çocukla konuşurken verebileceğiniz en iyi şey, sakin güven ve koşulsuz destektir. Unutmayın ki istismar hakkında konuşmak, çocuk için çok zor olabilir. Çocuğa güven vermek ve elinizden gelen her türlü yardımı sağlamak sizin görevinizdir.

İstismara uğramış bir çocukla nasıl konuşulur?

• Reddetmekten kaçının ve sakin olun. Çocuk istismarı konusunu ilk duyan kişi genelde kabul etmek istemez. Daha doğrusu istismarı çocuğun doğasına yakıştıramadığı kabul etmekte zorlanır. Bu düşüncelerin içinde, çocuğu inkar ederseniz veya söylediklerini aşırı tepkiyle karşılarsanız ya da ona nefret gösterirseniz, çocuk anlatmaktan korkabilir ve tamamen içine kapanabilir. Ne kadar zor olsa da, olabildiğince sakin ve rahat olmalısınız.

• Sorgulamayın. Çocuğa ne olduğunu, kendi sözleriyle anlatmasına izin verin, ancak çocuğu sorgulamayın ya da rahatsız edecek sorular sormayın. Bu, çocuğu şaşkına çevirir ve canını sıkar. Yaşadıklarını anlatmaya devam ettirmek daha da zorlaşabilir.

• Çocuğa, bunun kendi hatası olmadığını söyleyin. Bir çocuğun istismar konusunda kendini ifade etmesi gerekir. Onu ciddiye aldığınızı ve bunun çocuğun suçu olmadığına ikna edin.

• Önce güvenlik gelir. Müdahale etmeye çalışırsanız, güvenliğinizin veya çocuğun güvenliğinin tehlikeye gireceğini düşünüyorsanız, bunu profesyonellere (emniyet güçleri ve adli kuvvetler) bırakın. İlk profesyonel müdahaleden sonra daha fazla destek sağlayabilirsiniz.

Çocuk İstismarını Bildirmek

Bir çocuğun istismar edildiğinden şüpheleniyorsanız, konuşmak çok önemlidir. Ancak çocuk istismarını bildirmek biraz resmi görünebilir. Birçok kişi diğer ailelerin hayatına karışmaktan çekinir. Ancak, çocuk istismarı yalnızca bir aile meselesi değildir ve sessiz kalmanın sonuçları çocuk için yıkıcı olabilir. Lütfen bildirin.

Çocuk istismarını bildirmek, fazla zor duygular ve belirsizlik yaratabilir. Tüm bu zorluklar içinde çocuk istismarını bazen çocuğun ailesine, şiddetli durumlarda ise yetkili mercilere bildirmenin tabi ki çeşitli yolları vardır;

Çocuk İstismarını Nasıl Bildirirsiniz?

Elinizden geldiğince özgün olmaya çalışın. Örneğin, istismara uğrayan veya ihmal edilen bir çocuk olduğundan şüpheleniyorsanız anne babasına; “Çocuğunuzu iyi giydirmiyorsunuz” şeklinde suçlayıcı bir üslup yerine “Çocuğunuzun geçen hafta birkaç kere soğuk havada üzerinde ince bir kıyafetle dışarıda oynadığını gördüm” diyebilir ve kibarca uyarabilirsiniz. Bununla birlikte, istismar ya da ihmali “ispatlamak” sizin göreviniz değildir. Şüpheleriniz varsa hepsini ilgili mercilere rapor etmelisiniz.

İstismarın her şeye rağmen devam ettiğini görürseniz, ilgilileri yine arayıp rapor etmeye devam edin. Her bir çocuk istismarı raporu, ailenin içinde neler olup bittiğinin kanıtıdır. Sizin sağlayabileceğiniz daha fazla bilgi, çocuğa en iyi yardımın yapılması şansını artırır.

Çocuk İstismarını Bildirirken Endişe Edilen Durumlar

• Başkasının ailesine müdahale etmek istemiyorum. Çocuk istismarının etkileri ömür boyu sürmektedir. Özellikle gelecekteki ilişkilerini, benlik saygısını ve döngü devam ettiği için maalesef daha fazla çocuğu istismar riskine sokmaktadır. Çocuk istismarının döngüsünü kırmaya yardımcı olun.

• Ya birinin yuvasını bozuyorsam? Çocuk koruma hizmetlerinde öncelik, çocukları evde tutmaktır. Bir çocuk istismarı raporu, çocuğun tehlikede olmadığı sürece otomatik olarak evden çıkarıldığı anlamına gelmez. Çocuklarını istismar eden aileler için önleyici tedbir kararları vardır. İstismarı devam ettirmeye inat eden aileler için çocukların korumaya alınması kararı uygulanır. O yüzden çekinmenize gerek yok.

• Arayanın ben olduğunu bilirler. Raporlama gizli kalmaktadır. Çocuk istismarını bildirirken adınızı verseniz bile isminiz üçüncü şahıslarla paylaşılmamaktadır. Çocuk istismar eden kişi, çocuk istismarı raporunu kimin yaptığını öğrenemez.

• Söyleyeceklerim bir fark yaratmaz. Bir şeylerin yanlış olduğuna dair bir şüpheniz varsa yetkililer bunun için mutlaka önlem alacaklardır. Bir başkası bildirsin düşüncesi, o çocuğun dünyasının kararmasına sessiz kalınması suça ortak olmaktır ve bunu vicdanınıza anlatamazsınız.

Evinizde veya Çocukların Velayet Durumlarındaki İstismarı Bildirmek

Kendi evinizde istismara tanıklık etmek veya velayet durumunda istismardan şüphelenmek, haklı olarak sizi endişelendirir. Konuşursan, istismarcının sana ve evdeki diğer çocuklara ne yapacağından korkabilirsin. Ayrıca, istismar eden kişinin istismarı arttırarak devam ettirmesinden korkabilirsin. Bir anne veya baba olarak istismarı bildirmek çocuklarınızdan ayrılmanız anlamına gelse bile, sessiz kalmayın.

Yazar: Memet Ali Kaymaz